Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

арыгіна́льны, .

  1. Не запазычаны, не перакладны, аўтэнтычны.

    • А. рукапіс.
  2. Створаны ў выніку самастойнай творчасці.

    • Арыгінальнае рашэнне задачы.
  3. Своеасаблівы, непадобны да іншых, дзіўны.

    • Арыгінальныя паводзіны.
    • Арыгінальна (прысл.) апранацца.

|| наз. арыгінальнасць, .

арыентава́цца, ; незак.

  1. Вызначаць сваё месцазнаходжанне або кірунак руху.

    • А. ў вялікім лесе.
    • А. ў новых абставінах (перан.).
  2. Вызначаць, браць кірунак на каго-, што-н.

    • А. на маяк.
    • А. на шырокага чытача (перан.).

|| зак. зарыентавацца, .

|| наз. арыенціроўка, і арыентаванне, .

арыентава́ць, ; незак.

  1. Даваць магчымасць каму-, чаму-н. вызначыць сваё месцазнаходжанне на мясцовасці або кірунак руху.

    • А. касмічны апарат у палёце.
  2. каго (што) на што і ў чым. Накіроўваць на дасягненне якой-н. мэты, дапамагаць каму-н. разабрацца ў чым-н. (кніжн.).

    • А. даследчыкаў на выкарыстанне новых дакументаў.

|| зак. зарыентаваць, .

|| наз. арыенціроўка, і арыентаванне, .

арыента́льны, .

Усходні, уласцівы краінам Усходу.

  • А. стыль.

арыента́цыя, , ж.

  1. Уменне вызначыць сваё месцазнаходжанне.

    • А. на мясцовасці.
  2. Дасведчанасць у чым-н. (кніжн.).

    • А. ў новай літаратуры.
    • А. ў пытаннях палітыкі.
  3. на каго-што і якая. Накіраванасць дзейнасці ў інтарэсах каго-, чаго-н. (кніжн.).

    • А. на перадавую моладзь.

арыенці́р, , м.

Прадмет, на які арыентуюцца.

  • Выбраць правільны а.

|| прым. арыенцірны, .

арыенціро́вачны, .

  1. Які служыць для арыенціроўкі.

    • А. палёт.
  2. Прыблізны, папярэдні.

    • А. тэрмін.

арыёза, нескл., н.

Невялікая арыя, якая чаргуецца з рэчытатывам.

|| прым. арыёзны, .

ары́к, , м.

У Сярэдняй Азіі: арашальны канал, канава.

|| прым. арычны, .

арыстакра́т, , м.

Асоба, якая належыць да арыстакратыі (у 1 знач.).

|| ж. арыстакратка, .

|| прым. арыстакрацкі, .