Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

та́ра, -ы, ж.

Упакоўка, у якой захоўваюцца або перавозяцца тавары, грузы: мяшкі, бочкі, скрынкі і пад.

Шкляная т.

|| прым. та́рны, -ая, -ае.

Т. цэх.

тараба́ніць, -ню, -ніш, -ніць; незак. (разм.).

1. што. Несці што-н. цяжкае, вялікае, грувасткае.

2. Моцна стукаць, грукаць, утвараючы шум.

Т. у дзверы.

тараба́рскі, -ая, -ае.

1. Тайнапісны, крыптаграфічны.

Тарабарскае пісьмо.

2. перан. Бяссэнсавы, незразумелы (разм.).

Тарабарская мова.

тараба́ршчына, -ы, ж. (разм.).

Што-н. бяссэнсавае і незразумелае (пра мову, гаворку).

тараба́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак. (разм.).

Займацца пустымі размовамі, балбатаць.

тарака́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Насякомае чорнай або рыжай афарбоўкі з доўгімі вусамі, некаторыя віды якога водзяцца ў жыллі чалавека.

|| прым. тарака́навы, -ая, -ае.

тара́н¹, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Прамысловая рыба сямейства карпавых, разнавіднасць плоткі.

Сушаны т.

тара́н², -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Старажытная прылада ў выглядзе бервяна з металічным наканечнікам, прымацаваным ланцугамі да перасовачнай вежы, якой разбівалі крапасныя сцены.

2. Выступ у насавой падводнай частцы баявога судна для нанясення ўдару па корпусе варожага судна (спец.).

3. Прамы ўдар, які робіць прабоіну.

4. Нанясенне ўдару носам карабля, вінтом самалёта, пярэдняй часткай танка па варожай машыне ў час бою.

5. Прарыў фронту і глыбокае ўкліньванне ў размяшчэнне войск праціўніка, а таксама ўдарная група, якая выконвае гэты прарыў.

Гідраўлічны таран — тэхнічнае збудаванне для пад’ёму вады.

|| прым. тара́нны, -ая, -ае.

тара́ніць, -ню, -ніш, -ніць; незак., што.

1. Біць тараном² (у 1 знач.).

2. Разбіваць або прабіваць чым-н.

3. Ісці на таран² (у 4 знач.).

4. Прарываць фронт праціўніка прыёмам тарана² (у 5 знач.).

|| зак. пратара́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены (у 2 і 3 знач.).

таранта́с, -а, мн. -ы, -аў, м.

Конная, звычайна крытая павозка на чатырох колах.

|| прым. таранта́сны, -ая, -ае.