Verbum

ты, цябе́, табе́, цябе́, табо́й і -о́ю, аб табе́; займ. асаб. 2 ас. адз.

1. Ужыв. пры звароце да блізкай, знаёмай асобы або пры грубым, фамільярным звароце.

Куды ты паедзеш?

2. Выкарыстоўваецца для абагульненага абазначэння чалавека наогул (разм.).

Калі ты гаспадар, то глядзі гаспадарку.

3. у знач. часц. табе́. Выкарыстоўваецца для выказвання прыкрасці, расчаравання, пагрозы і пад.

Гэта табе так не пройдзе.

4. У спалучэнні з выклічнікамі ўжыв. для ўзмацнення экспрэсіўнасці выказвання.

Ах ты, дурань!

◊

А што ты думаеш (разм.) — а чаму б і не зрабіць.

На ты з кім — (быць) у такіх адносінах, калі пры звароце адзін да аднаго гавораць «ты».

Ух ты! — выкарыстоўваецца пры выказванні здзіўлення, захаплення і пад.

тыбе́тцы, -аў, адз. тыбе́цец, -бе́тца, м.

Карэннае насельніцтва Тыбета.

|| ж. тыбе́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. тыбе́цкі, -ая, -ае.

ты́гель, -гля, мн. -глі, -гляў, м.

1. Пасудзіна з вогнетрывалага матэрыялу для плаўкі, варкі, нагрэву чаго-н. на моцным агні.

2. Металічная пліта друкарскай машыны для прыціскання паперы да пакрытай фарбай друкарскай формы (спец.).

|| прым. ты́гельны, -ая, -ае.

тыгр, -а, мн. -ы, -аў, м.

Буйная драпежная млекакормячая жывёліна сямейства кашэчых з паласатай шкурай.

|| прым. ты́гравы, -ая, -ае і тыгры́ны, -ая, -ае.

тыграня́ і тыгранё, -ня́ці, мн. -ня́ты, -ня́т, н.

Дзіцяня тыгра.

тыгры́ца, -ы, мн. -ы, -ры́ц, ж.

Самка тыгра.

ты́дзень, -дня, мн. -дні, -дняў, м.

1. Адзінка вымярэння часу, роўная сямі дням, ад панядзелка да нядзелі ўключна.

Панядзелак — першы дзень тыдня.

2. Адрэзак часу ў сем дзён, сямідзённы тэрмін.

Застаўся т. адпачынку.

3. чаго або які. Сем дзён, прысвечаных якому-н. грамадскаму мерапрыемству, прапагандзе чаго-н. і пад.

Т. паэзіі.

|| прым. тыднёвы, -ая, -ае.

ты́кацца¹, -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм.).

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Стукацца, упірацца ў што-н.

Кот бегаў, тыкаўся мордай у плот.

2. Мітусліва рухацца, стараючыся пранікнуць куды-н.

Т. ва ўсе дзверы.

|| зак. ткну́цца, ткну́ся, ткне́шся, ткне́цца; ткнёмся, ткняце́ся, ткну́цца; ткні́ся.

|| наз. ты́канне, -я, н.

ты́кацца², -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм., неадабр.).

Звяртацца да каго-н. на «ты».

|| наз. ты́канне, -я, н.

ты́каць¹, -аю, -аеш, -ае; -аем, -аеце, -аюць; незак.

1. у каго-што або чым. Поркаць чым-н., пастукваць.

Т. кіем у зямлю.

2. што. Утыкаць, усоўваць, уводзіць куды-н., у што-н.

Т. кнопкі ў сцяну.

Т. ва ўсе камісіі (перан.).

3. што або чым. Падносіць блізка, паказваць на каго-, што-н.

Т. пальцам у кожную літару.

4. перан., каго-што або кім-чым. Пастаянна напамінаць, гаварыць аб кім-, чым-н., упікаць чым-н., папракаць (разм., неадабр.).

◊

Тыкаць носам (разм., неадабр.) — звяртаць чыю-н. увагу на што-н. (віну, учынак і пад.; звычайна ў грубай форме).

|| зак. ткнуць, ткну, ткнеш, ткне; ткнём, ткняце́, ткнуць; ткні́ і ты́кнуць, ты́кну, ты́кнеш, ты́кне; ты́кні.

|| наз. ты́канне, -я, н.