Verbum

тып, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -у. Мадэль, узор, форма з прыкметамі, якім адпавядае пэўная група прадметаў, з’яў.

Трактар новага тыпу.

Т. гаспадаркі.

2. -у. Вышэйшы падраздзел у сістэматызацыі раслін і жывёл, які аб’ядноўвае роднасныя класы (спец.).

Т. членістаногіх.

3. -у. Характэрны фізічны склад, знешні выгляд чалавека, звязаны з яго этнічнай прыналежнасцю.

Славянскі т. твару.

4. -у. Катэгорыя людзей, аб’яднаных супольнасцю якіх-н. характэрных унутраных або знешніх рыс.

Т. літаратурнага героя.

5. -а. Асобны чалавек, індывідуум, які вылучаецца сярод іншых характэрнымі рысамі (звычайна адмоўнымі).

Гэты т. выдаваў сябе за журналіста.

тыпавы́, -а́я, -о́е.

1. Які з’яўляецца тыпам, узорам, мадэллю для чаго-н.

Школа пабудавана па тыпавым праекце.

2. Які адпавядае пэўнаму тыпу, узору, мадэлі; стандартны.

Трохпавярховы т. будынак.

тыпагравю́ра, -ы, мн. -ы, -вю́р, ж.

Гравюра, узноўленая друкарскім спосабам.

тыпа́ж, -у, м.

1. Сукупнасць тыпаў узораў, мадэлей якіх-н. дэталей, вырабаў.

Т. самалётаў.

2. Сукупнасць прыкмет, характэрных для якога-н. грамадскага разраду, тыпу людзей.

Нацыянальны т.

3. Акцёр з яркай характэрнай знешнасцю, які падыходзіць па сваіх знешніх дадзеных для пэўнай ролі.

Т. узяты з жыцця.

|| прым. тыпа́жны, -ая, -ае (да 3 знач.).

тыпало́гія, -і, ж. (спец.).

Класіфікацыя, якая ўяўляе сабой суадносіны паміж рознымі тыпамі прадметаў, з’яў унутры іх сістэмы ў цэлым.

Т. моў.

|| прым. тыпалагі́чны, -ая, -ае.

тыпізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., што.

1. Спецыялізаваць, размеркаваць (размяркоўваць), класіфікаваць па тыпах (у 1 знач.).

Т. азёры.

Т. будаўнічыя аб’екты.

2. Увасобіць (увасабляць) у тыпічных формах.

Т. факты.

|| наз. тыпіза́цыя, -і, ж.

тыпі́чны, -ая, -ае.

Тое, што і тыповы.

|| наз. тыпі́чнасць, -і, ж.

тыпо́вы, -ая, -ае.

1. Які мае асаблівасці, характэрныя для пэўнага тыпу прадметаў, з’яў, людзей і пад.

Тыповыя прыкметы дыфтэрыі.

2. Які часта сустракаецца; звычайны, характэрны для каго-, чаго-н.

Тыповая з’ява.

3. Які аб’ядноўвае індывідуальныя, своеасаблівыя рысы з прыкметамі і ўласцівасцямі, характэрнымі для шэрага з’яў і асоб.

Т. беларускі характар.

Тыповыя вобразы баек.

|| наз. тыпо́васць, -і, ж.

тыпо́граф, -а, мн. -ы, -аў, м.

Невялікі жук-караед цёмна-бурага колеру, які наносіць шкоду хвойным дрэвам.