Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

тача́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Рысорная павозка з адкрытым кузавам для запрэжкі пары коней.

та́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

Ручная каляска, якую возяць, трымаючы за ручкі і штурхаючы перад сабой.

Вазіць цэглу на тачцы.

|| прым. та́чачны, -ая, -ае.

тачы́ла, -а, М -е, мн. -ы, -чы́л і -аў, н.

Тачыльны камень, а таксама станок для навострывання рэжучых інструментаў.

тачы́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

1. Інструмент для вастрэння нажоў, брытваў і пад.

2. Прыстасаванне для завострывання алоўкаў (разм.).

тачы́льны, -ая, -ае.

Прызначаны для навострывання рэжучых інструментаў.

Т. камень.

Т. рэмень.

тачы́льня, -і, мн. -і, -яў, ж.

Тачыльная майстэрня.

тачы́льшчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Рабочы, які займаецца навострываннем рэжучых інструментаў.

|| ж. тачы́льшчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

тачы́ць¹, тачу́, то́чыш, то́чыць; то́чаны; незак., што.

1. Рабіць вострым рэжучую частку, лязо чаго-н. з дапамогай тачыла, бруска і пад.; вастрыць.

Т. нож.

2. Рабіць прыдатным для карыстання (пра аловак).

3. Вырабляць што-н., апрацоўваючы на такарным станку.

Т. дэталі.

|| зак. натачы́ць, -тачу́, -то́чыш, -то́чыць; -то́чаны (да 1 і 2 знач.) і вы́тачыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 3 знач.).

|| наз. тачэ́нне, -я, н.

тачы́ць², 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., то́чыць; незак.

1. што. Грызучы, праядаючы, рабіць дзіркі ў чым-н., пашкоджваць што-н. (пра насякомых, грызуноў).

Шашаль точыць хату.

2. перан., каго-што. Неадступна мучыць, паступова пазбаўляючы сіл (пра хваробу, думкі, пачуцці і пад.).

|| зак. патачы́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -то́чыць; -то́чаны (да 1 знач.).