Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

налажы́ць¹, -лажу́, -ло́жыш, -ло́жыць; -ло́жаны; зак.

1. што. Палажыць зверху, паверх чаго-н; замацаваць што-н.

Н. зверху пліту.

Н. павязку.

Н. гіпс.

2. што. Зрабіць якую-н. памету, запіс, знак.

Н. рэзалюцыю.

3. што і чаго. Кладучы, напоўніць чым-н.

Н. воз сена.

4. што. Падвергнуць чаму-н., што абазначана назоўнікам; прызначыць што-н.

Н. штраф.

Н. спагнанне.

Налажыць галавой (разм.) — прапасці, загінуць.

Налажыць лапу (руку) на што (разм.) — захапіць што-н., падпарадкаваць сабе.

|| незак. накла́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. налажэ́нне, -я, н. (да 2 і 4 знач.).

налажы́ць², -лажу́, -ло́жыш, -ло́жыць; -ло́жаны; зак., каго (разм.).

Скіраваць каго-н. на што-н., навучыць чаму-н.

Н. хлопца на добрае.

нала́зіць гл. налезці.

налама́ць, -ламлю́, -ло́міш, -ло́міць; -лама́ў, -ма́ла; -ламі́; -лама́ны; зак.

1. чаго. Зламаць нейкую колькасць чаго-н.; паламаць.

Н. галля.

Н. цацак.

2. што. Зламаць не да канца, надламаць.

Н. галінку.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., каго. Схіліць да чаго-н., угаварыць заняцца чым-н. (разм.).

Н. унука на сталярства.

Наламаць руку на чым (разм.) — набыць вопыт у якой-н. справе.

|| незак. нало́мліваць, -аю, -аеш, -ае і нало́мваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).

налапата́ць, -лапачу́, -лапо́чаш, -лапо́ча; -лапачы́; зак., чаго (разм.).

Нагаварыць абы-чаго.

нала́таць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што (разм.).

Залатаць што-н.

налаташы́ць, -ташу́, -то́шыш, -то́шыць; -то́шаны; зак., чаго (разм.).

Нарваць без разбору, псуючы і спусташаючы.

Н. агуркоў.

Н. гароху.

|| незак. налато́шваць, -аю, -аеш, -ае.

нала́ціць гл. лаціць.

налга́ць гл. ілгаць.

нале́ва, прысл.

1. У левы бок, на левым баку.

Звярнуць н.

Паглядзець н.

2. перан. Не па прамым прызначэнні, незаконна (разм.).

Прадаць тавар н.