Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

наш, -ага, м., на́ша, -ай, ж., на́ша, -ага, н., мн. на́шы, -ых; займ. прынал.

1. Які належыць нам, які мае адносіны да нас.

Наша акруга.

2. у знач. наз. на́шы, -ых. Блізкія нам людзі, сваякі, таварышы (разм.).

Наведаць нашых.

Ведай (знай) нашых; няхай ведаюць (знаюць) нашых (разм.) — вось мы якія, вось з кім маеце справу.

І нашым і вашым (разм.) — адным і другім адначасова (служыць, дагаджаць і пад.).

нашапта́ць, -шапчу́, -шэ́пчаш, -шэ́пча; -шапчы́; -шапта́ны; зак.

1. што, чаго і без дап. Нагаварыць шэптам што-н.

Н. на вуха.

2. перан., без дап. Нагаварыць на каго-н., напляткарыць.

3. на што. У народных павер’ях: начараваць, выказаць замову.

Н. на ваду.

|| незак. нашэ́птваць, -аю, -аеш, -ае; наз. нашэ́птванне, -я, н.

нашарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак., што.

Начысціць, нацерці да бляску, навесці глянец.

Н. самавар.

|| незак. нашаро́ўваць, -аю, -аеш, -ае; наз. нашаро́ўванне, -я, н.

нашармака́, прысл. (разм., груб.).

Не плацячы грошай, за чужы кошт.

Пракаціўся н.

нашаткава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак., чаго.

Шаткуючы, нарыхтаваць.

Н. капусты.

|| незак. нашатко́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

нашатрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак., чаго.

Шатруючы, нарыхтаваць.

Н. пшаніцы.

нашаты́р, -у́, м.

1. Хлорысты амоній.

2. Тое, што і нашатырны спірт.

|| прым. нашаты́рны, -ая, -ае.

Нашатырны спірт — водны раствор аміяку, празрыстая, бясколерная вадкасць з вострым пахам (выкарыстоўваецца ў медыцыне).

нашвэ́ндацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак. (разм.).

Пашвэндацца доўга; набадзяцца.

Н. за дзень.

нашклі́ць, -лю́, -лі́ш, -лі́ць; -лі́м, -ліце́, -ля́ць; -лёны; зак., што і чаго.

Уставіць шкло ў рамы.

нашко́дзіць гл. шкодзіць.