Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

расшавялі́ць, -вялю́, -ве́ліш, -ве́ліць; -ве́лены; зак., каго-што.

1. Шавелячы, разварушыць, вывесці са спакойнага стану.

Р. мурашнік.

2. перан. Абудзіць да дзейнасці.

Р. слухачоў.

|| незак. расшаве́льваць, -аю, -аеш, -ае.

расшало́паць, -аю, -аеш, -ае; зак., што (разм.).

Зразумець, разгадаць.

Ён ледзь расшалопаў, што ад яго патрабуюць.

расша́ркацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

1. Раскланяцца, шаркаючы нагой.

Пачціва расшаркаўся.

2. перан. Выказаць залішне ліслівыя адносіны да каго-н.

Р. перад начальствам.

|| незак. расша́рквацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. расша́ркванне, -я, н.

расша́стаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што (разм.).

Разадраць.

Р. сукенку.

расшкумата́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што (разм.).

Разадраць, разарваць на дробныя кавалкі.

Р. сшытак.

расшмаргну́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не́цца; зак.

1. Рассунуцца, разысціся ў бакі.

Фіранка на акне расшмаргнулася.

2. Развязацца (пра тое, што было завязана).

Шнуркі расшмаргнуліся.

|| незак. расшмо́ргвацца, -аецца.

расшмаргну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.

1. Рассунуць, развесці ў бакі што-н. зашмаргнутае.

Р. занавескі.

2. Развязаць завязанае пятлёй.

Р. шнурок.

|| незак. расшмо́ргваць, -аю, -аеш, -ае.

расшнурава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Развязацца (пра зашнураванае).

Чаравікі расшнураваліся.

2. Развязаць, паслабіць на сабе шнуроўку.

|| незак. расшнуро́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. расшнуро́ўванне,-я, н.

расшнурава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак., што.

Развязаць зашнураванае.

Р. чаравікі.

|| незак. расшнуро́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. расшнуро́ўванне, -я, н. і расшнуро́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

расшпілі́цца, -пілю́ся, -пі́лішся, -пі́ліцца; зак.

1. Расшпіліць на сабе адзенне.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вызваліцца ад засцежкі.

Каўнер расшпіліўся.

|| незак. расшпі́львацца, -аюся, -аешся, -аецца і расшпіля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.