Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

раб, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. У рабаўладальніцкім грамадстве: чалавек, які з’яўляўся поўнай уласнасцю гаспадара-рабаўладальніка і быў пазбаўлены правоў і сродкаў вытворчасці.

Гандаль рабамі.

Цяжкая праца рабоў.

Паўстанне рабоў.

2. Пра бяспраўнага, паднявольнага чалавека, які знаходзіцца ў поўнай эканамічнай, палітычнай і пад. залежнасці ад каго-н.

3. перан., чаго. Чалавек, які поўнасцю падпарадкаваў чаму-н. сваю волю, свае ўчынкі.

Р. моды.

Р. сваіх прывычак.

|| ж. рабы́ня, -і, мн. -і, -бы́нь іраба́, -ы́ (толькі адз.).

|| прым. ра́бскі, -ая, -ае.

Рабская псіхалогія.

рабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны; незак., каго-што.

1. Забіраць сілай, разбоем што-н. у каго-н.; грабіць.

Р. людзей.

2. перан. Разараць паборамі, падаткамі; абіраць (разм.).

|| зак. абрабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны; наз. абрабава́нне, -я, н.

|| наз. рабава́нне, -я, н.

рабале́пны, -ая, -ае.

Ліслівы, рабскі, угодлівы.

Рабалепнае пакланенне.

|| наз. рабале́пнасць, -і, ж.

рабале́пстваваць, -твую, -твуеш, -твуе; -твуй; незак.

Весці сябе рабалепна, быць рабалепным.

|| наз. рабале́пства, -а, н.

рабаўлада́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто валодае рабамі (у 1 знач.).

|| ж. рабаўлада́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. рабаўлада́льніцкі, -ая, -ае.

Рабаўладальніцкія плантацыі.

рабаўлада́нне, -я, н.

Валоданне рабамі (у 1 знач.).

Эпоха рабаўладання.

рабаўла́снік, -а, мн. -і, -аў, м.

Тое, што і рабаўладальнік.

|| ж. рабаўла́сніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. рабаўла́сніцкі, -ая, -ае.

рабаўла́сніцтва, -а, н.

Тое, што і рабаўладанне.

рабаўні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Той, хто рабуе каго-, што-н.; грабежнік.

|| ж. рабаўні́ца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. рабаўні́цкі, -ая, -ае.

рабаўні́цтва, -а, н.

Тое, што і грабежніцтва.