Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

разла́дзіць, -ла́джу, -ла́дзіш, -ла́дзіць; -ла́джаны; зак., што.

1. Вывесці з рабочага стану (спец.).

Р. станок.

2. Расстроіць, парушыць што-н.

Р. справу.

Р. вяселле.

3. Сапсаваць (пра здароўе).

|| незак. разла́джваць, -аю, -аеш, -ае.

разлажы́цца¹, -лажу́ся, -ло́жышся, -ло́жыцца; зак.

Тое, што і раскласціся¹.

Разлажыўся са сваімі рэчамі па ўсёй хаце.

|| незак. расклада́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і раскла́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.

разлажы́цца², -лажу́ся, -ло́жышся, -ло́жыцца; зак.

1. Тое, што і раскласціся².

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Распасціся пад уздзеяннем бактэрый, згніць.

Торф яшчэ слаба разлажыўся.

3. перан. Дайсці да поўнага маральнага падзення; дэзарганізавацца.

|| незак. разлага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. разлажэ́нне, -я, н.

разлажы́ць¹, -лажу́, -ло́жыш, -ло́жыць; -ло́жаны; зак., што.

Тое, што і раскласці¹.

Р. тавар.

Р. страту паміж усімі ўдзельнікамі.

Р. агонь.

|| незак. расклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і раскла́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. расклада́нне, -я, н. і раскла́дванне, -я, н.

разлажы́ць², -лажу́, -ло́жыш, -ло́жыць; -ло́жаны; зак.

1. што. Тое, што і раскласці¹.

Р. ваду на кісларод і вадарод.

2. перан., каго (што). Давесці да маральнага падзення; дэзарганізаваць.

Р. варожую групоўку.

|| незак. расклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е іраскла́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. расклада́нне, -я, н. (да 1 знач.), раскла́дванне, -я, н. (да 1 знач.) і разлажэ́нне, -я, н.

Маральнае р.

разлайда́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; зак. (разм.).

Разленавацца, стаць гультаём.

разлама́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ло́міцца; зак.

1. Пры ломцы, удары распасціся на кавалкі.

Льдзіна разламалася.

2. Разбурыцца, разваліцца, зламацца (разм.).

Плот разламаўся.

разлама́ць, -ламлю́, -ло́міш, -ло́міць; -ламі́; -лама́ны; зак., што.

1. Ламаючы, падзяліць на часткі, на кавалкі.

Р. крэсла.

2. Разбурыць, разваліць.

Р. дзверы.

|| незак. разло́мліваць, -аю, -аеш, -ае і разло́мваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разло́м, -у, м., разло́мліванне, -я, н. і разло́мванне, -я, н.

разлапата́цца, -пачу́ся, -по́чашся, -по́чацца; -пачы́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць моцна лапатаць (крыламі).

2. Разгаварыўшыся, пачаць несупынную гаворку, стаць балбатлівым (разм.).

разла́пісты, -ая, -ае (разм.).

Які шырока раскінуў свае галіны ў розныя бакі (пра дрэвы, галлё).

Разлапістыя елкі.

|| наз. разла́пістасць, -і, ж.