Verbum

раз’е́зд, -у і -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. -у, гл. раз’ехацца.

2. -у, звычайна мн. Паездкі ў розныя месцы.

Ён месяцамі бывае ў раз’ездах.

3. -а. Невялікае кавалерыйскае падраздзяленне, якое накіроўваецца для разведкі, аховы, сувязі ва ўмовах ваенных дзеянняў.

Кавалерыйскі р.

4. -а. Раздваенне аднакалейнага чыгуначнага пуці.

Цягнік спыніўся на раз’ездзе.

|| прым. раз’язны́, -а́я, -о́е (да 2 і 4 знач.).

Р. конь.

Р. пуць.

раз’е́здзіцца, -е́зджуся, -е́здзішся, -е́здзіцца; зак. (разм.).

Пачаць многа і часта ездзіць.

Па вуліцы раз’ездзіліся веласіпедысты.

раз’е́здзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., што (разм.).

1. Частай яздой пракласці, працерці, зрабіць прыгодным для праезду (шлях, дарогу).

2. Частай яздой разбіць, зрабіць непрыгодным для праезду, язды.

|| незак. раз’е́зджваць, -аю, -аеш, -ае.

раз’е́нчыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; зак. (разм.).

Пачаць моцна енчыць, стагнаць.

раз’е́сці, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́сць, -яду́ць; раз’е́ў, -е́ла; -е́дзены; зак., што.

Разбурыць, прычыніць пашкоджанні чаму-н.

Кіслата раз’ела скуру.

|| незак. раз’яда́ць, -а́е.

|| наз. раз’яда́нне, -я, н.

раз’е́сціся, раз’е́мся, раз’ясі́ся, раз’е́сца; раз’ядзі́мся, раз’ясце́ся, раз’яду́цца; раз’е́ўся, -е́лася; раз’е́шся; зак. (разм.).

Распаўнець ад залішняй, сытай ежы.

|| незак. раз’яда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

разе́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

1. Прыстасаванне для ўключэння электрапрыбораў у электрычны ланцуг.

2. Маленькі сподачак для варэння.

3. Сабраныя ў пучок стужка, тасьма, шнур і пад., якія служаць упрыгожаннем чаго-н.

4. Кружок з адтулінай у сярэдзіне, які засцерагае падсвечнік ад капель стэарыну, воску і пад.

5. Архітэктурнае або мастацкае ўпрыгожанне ў выглядзе кветкі з аднолькавымі пялёсткамі.

6. Шкляны або папяровы абажур для электрычнай лямпы ў выглядзе раструба.

|| прым. разе́тачны, -ая, -ае (да 1, 2, 4—6 знач.).

раз’е́хацца, -е́дуся, -е́дзешся, -е́дзецца; -е́дзься; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакінуць месца знаходжання, ад’язджаючы ў розныя месцы.

Госці раз’ехаліся па хатах.

2. Перастаць жыць разам (разм.).

3. Праязджаючы па адным шляху насустрач адзін аднаму, размінуцца.

4. Не зачапіць, аб’ехаць адзін аднаго пры сустрэчы.

Машынам цяжка р. на вузкай дарозе.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Слізгаючы па гладкай, коўзкай паверхні, рассунуцца ў розныя бакі.

Ногі раз’ехаліся на лёдзе.

6. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разваліцца ад доўгага ўжытку (разм.).

Табурэтка раз’ехалася.

|| незак. раз’язджа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. раз’е́зд, -у, М -дзе, м. (да 1 і 2 знач.).

разе́ц, -зца́, мн. -зцы́, -зцо́ў, м.

1. Рэжучы інструмент для апрацоўкі металу, дрэва і іншых цвёрдых матэрыялаў.

Р. скульптара.

2. Пярэдні парны зуб плоскай формы.

Сківіца мае чатыры разцы.

3. перан. Пра майстэрства, манеру, стыль скульптара.

Адразу бачны р. мастака.

|| прым. разцо́вы, -ая, -ае.

разжава́ць, -жую́, -жуе́ш, -жуе́; -жуём, -жуяце́, -жую́ць; -жу́й; -жава́ны; зак., што.

1. Размяць, раздрабніць зубамі.

Р. хлеб.

2. перан. Вельмі падрабязна растлумачыць, расказаць (разм.).

Р. і гатовае ў рот пакласці.

|| незак. разжо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.