Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

вы́бух, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Імгненнае вызваленне энергіі, якое суправаджаецца ўтварэннем моцна нагрэтых, з высокім ціскам газаў; гук, які суправаджае такое вызваленне.

Ядзерны в.

В. газаў.

2. перан., чаго. Раптоўнае праяўленне чаго-н.

В. смеху.

В. абурэння.

вы́бухнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; зак.

1. Узарвацца.

Снарад выбухнуў.

2. З сілай вырвацца адкуль-н.

Полымя з дымам выбухнула з печы.

3. перан. Нечакана пачацца, раптоўна ўзнікнуць (пра пачуцці, грамадскія ўзрушэнні).

Выбухнуў гнеў.

Выбухнула забастоўка.

|| незак. выбуха́ць, -а́е.

выбухны́, -а́я, -о́е.

1. Які служыць для ўтварэння выбуху (у 1 знач.).

Выбухная камера.

2. Такі, вымаўленне якога суправаджаецца выбухам (пра гукі мовы).

Выбухныя зычныя.

выбухо́вы, -ая, -ае.

Які мае дачыненне да выбуху (у 1 знач.), з’яўляецца вынікам выбуху або здольны ўтварыць выбух ці здольны ўзрывацца.

Выбуховая хваля.

Выбуховыя рэчывы.

вы́быць, -буду, -будзеш, -будзе; вы́будзь; зак. (афіц.).

Перастаць знаходзіцца або лічыцца дзе-н.

В. з горада.

В. у камандзіроўку.

В. са строю.

|| незак. выбыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. выбыццё, -я́, н.

выбяга́ць гл. выбегчы.

вы́вад, -у і -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. гл. вывесці¹.

2. -у. Суджэнне, якое лагічна вынікае з меркаванняў.

Тэарэтычныя, практычныя вывады.

3. -а. Провад або прыстасаванне, прызначанае для сувязі са знешнім асяроддзем (спец.).

|| прым. вывадны́, -а́я, -о́е (да 3 знач.).

вы́вадак, -дка, мн. -дкі, -дкаў, м.

Птушаняты або дзеці млекакормячых, якія жывуць яшчэ разам.

Вераб’іны в.

Воўчы в.

|| прым. вы́вадкавы, -ая, -ае.

вы́вадка, -і, ДМ -дцы, ж.

1. гл. вывесці¹.

2. Вывад коней для агляду ці размінкі (спец.).

|| прым. вы́вадкавы, -ая, -ае.

вы́важыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак., што.

1. Узважваючы, вызначыць вагу (спец.).

В. тару.

2. Вывернуць рычагом.

Насілу пень выважылі.

|| незак. выва́жваць, -аю, -аеш, -ае.