Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

выло́мліваць гл. выламаць.

выло́ўліваць гл. вылавіць.

вы́лудзіць гл. лудзіць.

вы́лузаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.

Выняць, лузаючы.

В. боб са струкоў.

|| незак. вылу́зваць, -аю, -аеш, -ае.

вы́лупіцца, -плюся, -пішся, -піцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выйсці з яйца (пра птушанят).

2. Утаропіцца шырока расплюшчанымі вачамі (разм.).

Што ты на мяне вылупіўся?

|| незак. вылу́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца.

вы́лупіць, -плю, -піш, -піць; -плены; зак. (разм.).

1. што. З сілай выдраць.

В. ліст з кнігі.

В. прабой з вушака.

2. каго. Набіць, адлупцаваць.

Вылупіць вочы (разм., неадабр.) — пільна паглядзець шырока расплюшчанымі вачамі.

|| незак. вылу́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

вы́лупцаваць гл. лупцаваць.

вы́лучыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; зак.

1. Вызначыцца чым-н. сярод іншых.

В. сваімі здольнасцямі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выйсці, выступіць з чаго-н. у выніку пэўных працэсаў.

У працэсе рэакцыі вылучылася соль.

|| незак. вылуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. вылучэ́нне, -я, н.

вы́лучыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. каго-што. Адабраўшы, адасобіць ад агульнай масы; выдзеліць.

В. сваіх авечак з чарады.

В. галоўнае ў творы.

Яго вылучылі як лепшага вучня.

2. каго (што). Прапанаваць, выставіць для абмеркавання, паставіць на больш адказную работу.

В. кандыдата на пасаду старшыні.

3. што. Аддаць, выдзеліць каму-н. на карыстанне.

На будаўніцтва вылучылі сродкі і тэхніку.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Выпусціць, выдзеліць.

В. пах.

|| незак. вылуча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. вылучэ́нне, -я, н.

В. кандыдата ў дэпутаты.

вылучэ́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

Перадавы супрацоўнік, вылучаны на якую-н. адказную работу.

|| ж. вылучэ́нка, -і, мн. -і, -нак.

|| прым. вылучэ́нскі, -ая, -ае.