Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

вы́браны, -ая, -ае.

1. Адабраны для масавага выдання.

Выбраныя творы Якуба Коласа.

2. Лепшы, які выдзяляецца чым-н. сярод іншых, прывілеяваны.

Выбранае кола людзей.

вы́брацца, -беруся, -берашся, -берацца; -берыся; зак.

1. З цяжкасцямі выйсці, выехаць адкуль-н.

В. з натоўпу.

В. з бяды (перан.).

2. Выселіцца, перабрацца.

В. на другую кватэру.

3. Знайсці час, магчымасць адправіцца куды-н. (разм.).

В. ў кіно.

|| незак. выбіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

вы́браць, -беру, -бераш, -бера; -беры; -браны; зак.

1. што. Адабраць, выняць.

В. смецце з зерня.

В. цытаты з класікаў.

2. каго-што. Узяць патрэбнае, аддаць перавагу каму-, чаму-н.

В. кнігу для чытання.

В. прафесію.

В. спадарожніка.

3. каго (што). Абраць галасаваннем.

В. новы склад прафкама.

4. што. Выняць, дастаць адкуль-н. усё да апошняга; зрасходаваць.

В. ваду са студні.

В. ліміты.

5. што. Сабраць ураджай бульбы, агуркоў і пад.

В. цыбулю ў агародзе.

6. што. Знайсці, вызваліць для якой-н. мэты (пра час).

В. вольную часіну.

|| незак. выбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. вы́бар, -у, м. (да 1 і 2 знач.).

вы́брукаваць гл. брукаваць.

вы́брык, -у, мн. -і, -аў, м. (разм.).

1. гл. выбрыкваць.

2. Учынак, які супярэчыць агульнапрынятым нормам паводзін.

Гэта ўсё яго выбрыкі.

выбры́кваць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Бегаючы, ускідваць заднімі нагамі (пра жывёл).

2. перан. Гарэзіць, дурэць.

|| аднакр. вы́брыкнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. вы́брык, -у, мн. -і, -аў, м.

вы́брысці, -брыду, -брыдзеш, -брыдзе; -брыдзі; зак.

Брыдучы, выйсці адкуль-н.

В. з вады.

В. з зачараванага кола (перан.).

вы́брыць, -брыю, -брыеш, -брые; -брыты; зак., каго-што.

Зрэзаць брытвай валасы на чым-н., выгаліць.

В. твар.

|| незак. выбрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. вы́брыцца, -брыюся, -брыешся, -брыецца; незак. выбрыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

вы́будаваць гл. будаваць.

выбудо́ўваць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Тое, што і будаваць (у 1 знач.).