Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

азі́мы, -ая, -ае.

1. Які высяваецца, прарастае і кусціцца восенню, зімуе пад снегам, а потым летам спее.

Азімая пшаніца.

2. у знач. наз. азі́мыя, -ых.

Падкормка азімых.

азіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. гл. азірнуцца.

2. перан., на каго-што і без дап. Быць асцярожным, дзейнічаць з апаскай, звяраючы свае ўчынкі з учынкамі каго-н.; аглядвацца (разм.).

А. на аўтарытэт.

азірну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Павярнуўшыся, паглядзець назад, аглянуцца.

Маці азірнулася і ўбачыла мяне.

2. Паглядзець вакол сябе, агледзецца.

А. навокал.

|| незак. азіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

азірну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак., каго-што.

Акінуць позіркам.

|| незак. азіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

азія́т, -а, М -я́це, мн. -ы, -аў, м.

Карэнны жыхар Азіі.

|| ж. азія́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. азія́цкі, -ая, -ае.

азло́біцца, -блюся, -бішся, -біцца; зак.

Стаць злосным, бязлітасным у адносінах да ўсяго навакольнага.

А. на ўвесь свет.

|| незак. азлабля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. азлабле́нне, -я, н.

азло́біць, -блю, -біш, -біць; -лены; зак., каго (што).

Зрабіць злосным, бязлітасным, зласліва настроіць да ўсяго навакольнага.

|| незак. азлабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

азло́блены, -ая, -ае.

Які стаў злосным у выніку няўдачы, непрыемнасці і пад., зласліва настроены да ўсяго навакольнага; які выяўляе злосць, бязлітаснасць.

А. чалавек.

А. тон.

|| наз. азло́бленасць, -і, ж.

азмро́чыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чыцца; зак.

Стаць змрочным, сумным, маркотным, цёмным, панурым (звычайна пра погляд, твар і пад. з-за якога-н. засмучэння).

Настрой азмрочыўся.

|| незак. азмро́чвацца, -аецца.

азмро́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., каго-што.

Зрабіць змрочным, сумным, маркотным.

А. настрой сябра.

|| незак. азмро́чваць, -аю, -аеш, -ае.