Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

даро́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.

1. гл. дарога.

Лясная д.

2. Прызначаная для хадзьбы вузкая дарога ў садах, парках і пад.

Пасыпаць дарожкі пяском.

3. У спартыўных збудаваннях, на аэрадромах: спецыяльна абсталяваная дыстанцыя (для бегу, плавання, узлёту).

Бегавая д.

Водная д.

Узлётная д.

4. Вузкі доўгі дыван, а таксама вузкі доўгі абрус.

Паслаць дывановую дарожку.

Карункавая д.

5. Рыбалоўная прылада ў выглядзе доўгага шнура з кручком і прынадай на канцы.

Злавіў шчупака на дарожку.

даро́жнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Спецыяліст па будаўніцтве, рамонце і эксплуатацыі дарог.

|| ж. даро́жніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

даро́слы, -ая, -ае.

1. Які выйшаў з дзіцячага ўзросту, набыў сталасць.

Д. юнак.

2. у знач. наз. даро́слы, -ага, м., даро́слая, -ай, ж., мн. -ыя, -ых. Чалавек, які дасягнуў поўнай сталасці па гадах, паводзінах, дзеяннях.

Дарослыя вялі гутарку на прызбе.

|| наз. даро́сласць, -і, ж. (да 1 знач.).

даро́ўны, -ая, -ае.

1. Падораны кім-н., атрыманы ў падарунак.

Д. сервіз.

2. Які пацвярджае падарунак.

Д. надпіс.

3. у знач. наз. даро́ўная, -ай, мн. -ыя, -ых, ж. Дакумент, які замацоўвае падараваную маёмасць за тым, хто атрымаў яе (спец.).

дару́нак, -нка, мн. -нкі, -нкаў, м. (разм.).

Тое, што і дар (у 1 знач.).

Дарункі данайцаў — падарункі, якія нясуць небяспеку і гібель.

даручы́ць, -ручу́, -ру́чыш, -ру́чыць; -ру́чаны; зак., каму каго-што.

1. Ускласці на каго-н. абавязак выканаць што-н.

Д. яму праверыць работу.

2. Даверыць каго-, што-н. чыім-н. клопатам, апецы.

Нагляд за дзецьмі даручылі вопытнай няньцы.

|| незак. даруча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

даручэ́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

Службовая асоба, што знаходзіцца пры кіраўніку і выконвае службовыя даручэнні.

даручэ́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Справа, даручаная каму-н. для выканання.

Грамадскае д.

2. Дакумент, які дае права каму-н. дзейнічаць ад імя асобы, што выдала яго; даверанасць.

Атрымаць зарплату па даручэнні.

дары́льшчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто дорыць што-н., робіць дарэнне.

Музейныя набыткі ад дарыльшчыкаў.

|| ж. дары́льшчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

дарысава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак., каго-што.

1. Скончыць рысаваць што-н.

Д. партрэт.

2. перан. Закончыць стварэнне вобраза, характару.

Д. вобраз галоўнага героя.

|| незак. дарысо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. дарысо́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж. і дарысо́ўванне, -я, н.