Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дамо́віцца, -мо́ўлюся, -мо́вішся, -мо́віцца; -мо́ўся; зак.

Прыйсці да згоды ў выніку перагавораў; дагаварыцца.

Дамовіліся з’ездзіць на паляванне.

|| незак. дамаўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

дамо́к гл. дом.

дамо́клаў, -ава.

У выразе: дамоклаў меч (кніжн.) — пра пастаянную небяспеку, пагрозу [са старажытнага падання пра зайздроснага Дамокла, над якім вісеў на конскім воласе меч].

Знаходзіцца пад дамоклавым мячом.

дамо́ў, прысл.

Да сябе, у свой дом, у сваю сям’ю; на радзіму.

Хлопцы скончылі работу і пайшлі д.

Вярнуцца з-за мяжы д.

дамо́ўленасць, -і, ж.

Пагадненне на падставе папярэдніх перагавораў.

Дзейнічаць на аснове дамоўленасці.

дамры́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Музыкант, які іграе на домры.

|| ж. дамры́стка, -і, ДМ -стцы, мн. -і, -так.

да́мскі, -ая, -ае.

1. гл. дама.

2. Прызначаны для абслугоўвання жанчын.

Д. кравец.

Д. цырульнік.

дамча́цца, -чу́ся, -чы́шся, -чы́цца; -чы́мся, -чыце́ся, -ча́цца; -чы́ся і даімча́цца, -чу́ся, -чы́шся, -чы́цца; зак. (разм.).

Вельмі хутка дабегчы, даехаць, даляцець да якога-н. месца.

Цягнік хутка дамчаўся да сталіцы.

дамча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́ і даімча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; зак. (разм.).

1. каго-што. Вельмі хутка даставіць да якога-н. месца.

Шафёр умомант дамчаў пасажыра да вакзала.

2. Тое, што і дамчацца, даімчацца.

Стаеннік вырваўся і хутка даімчаў да вадапою.

данасі́ць, -нашу́, -но́сіш, -но́сіць; -насі́; -но́шаны; зак.

1. што. Скончыць насіць што-н., перанесці поўнасцю з аднаго месца на другое.

Д. салому ў пуню.

2. што. Канчаткова знасіць (вопратку, абутак).

Д. боты да дзірак.

3. каго. Нарадзіць дзіця не раней за нармальны тэрмін.

Парадзіха данасіла дзіця.

|| незак. дано́шваць, -аю, -аеш, -ае.