Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

узбудара́жыць гл. бударажыць.

узбуджа́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Той (тое), хто (што) выклікае, узбуджае што-н.

У. грыпу.

узбуджа́льны, -ая, -ае.

1. Які прыводзіць у стан узбуджэння.

Узбуджальныя сродкі.

2. Здольны хутка прыходзіць у стан узбуджэння.

Лёгка ў. чалавек.

|| наз. узбуджа́льнасць, -і, ж.

узбу́джанасць, -і, ж.

Стан узбуджэння.

узбудзі́цца, -уджу́ся, -у́дзішся, -у́дзіцца; зак.

1. Прачнуцца, абудзіцца.

Дзіця ўзбудзілася ад шуму.

2. Прыйсці ў стан нервовага пад’ёму.

Нервы ўзбудзіліся.

|| незак. узбуджа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 2 знач.) і узбу́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 знач.).

|| наз. узбуджэ́нне, -я, н. (да 2 знач.).

узбудзі́ць, -уджу́, -у́дзіш, -у́дзіць; -у́джаны; зак.

1. гл. будзіць.

2. каго-што. Прывесці ва ўзбуджальны стан.

У. хворага.

У. нервы.

3. што. Выклікаць, абудзіць у кім-н. якія-н. пачуцці, думкі, стан.

У. рэўнасць.

У. апетыт.

У. цікаўнасць.

4. што. Паставіць, вынесці на абмеркаванне, вырашэнне.

У. крымінальную справу.

У. пытанне.

|| незак. узбуджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. узбуджэ́нне, -я, н.

узбу́длівы, -ая, -ае (спец.).

Здольны рэагаваць на раздражненне.

Узбудлівыя тканкі.

|| наз. узбу́длівасць, -і, ж.

узбуйні́ць, -ню́, -ні́ш, -ні́ць; -ні́м, -ніце́, -ня́ць; узбу́йнены; зак., што.

Аб’ядноўваючы, зрабіць больш буйны́м (у 1 і 2 знач.).

У. птушкаферму.

|| незак. узбуйня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. узбуйне́нне, -я, н.

узбунтава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; зак.

1. Падняць бунт, паўстанне.

2. Прыйсці ў стан непакою, трывогі, узбударажыцца, усхвалявацца.

Ён узбунтаваўся, прачытаўшы такое.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрыцца хвалямі, прыйсці ў рух.

Рака ўзбунтавалася.

|| незак. узбунто́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 знач.).

узбяга́ць гл. узбегчы.