Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

сказі́ць, скажу́, сказі́ш, сказі́ць; сказі́м, сказіце́, сказя́ць; скажо́ны; зак., што.

1. Перайначыць, падаць у няправільным, памылковым выглядзе.

С. думку.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Моцна змяніць (твар, знешні выгляд — ад болю, гора і пад.).

Боль сказіў твар.

|| незак. скажа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. скажэ́нне, -я, н.

скакавы́ гл. скачкі.

скака́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

Спартыўны інвентар у выглядзе шнура, цераз які скачуць, круцячы і перакідваючы яго цераз галаву.

скака́ць, скачу́, ска́чаш, ска́ча; скачы́; незак.

1. Рабіць скачкі, хутка рухацца, падскокваючы.

Дзеці скачуць на лузе.

Заяц скача па канюшыне.

С. на адной назе.

2. Адскокваць убок або ўверх, стукаючы аб што-н. цвёрдае.

Мячык скача па тратуары.

3. Міжвольна дрыжаць, трэсціся (пра часткі цела, твару; разм.).

Калені скакалі ад страху.

На шыі скача жылка.

4. Ехаць наўскач.

С. на кані праз выган.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Рэзка змяняцца (разм.).

Гутарка скакала з адной тэмы на другую.

Тэмпература ў дзіцяці скача.

Цэны скачуць.

6. Танцаваць (разм.).

С. польку.

7. Часта мяняць месца работы, вучобы (разм.).

С. з аднаго завода на другі.

Скакаць пад чыю дудку (неадабр.) — падпарадкоўвацца чужой волі.

|| аднакр. скакану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1, 2 і 5 знач.; разм.), ско́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1, 2, 5 і 7 знач.) і ско́чыць, -чу, -чыш, -чыць (да 1 і 5 знач.).

|| наз. скака́нне, -я, н. і скок, -у, м. (да 4 знач.).

скаку́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Конь з высокімі бегавымі якасцямі.

Арабскі с.

2. Спартсмен, які займаецца скачкамі.

3. Той, хто танцуе (разм.).

|| ж. скаку́ха, -і, ДМу́се, мн. -і, -ку́х (да 3 знач.).

скала́, -ы́, мн. ска́лы і (з ліч. 2, 3, 4) скалы́, скал, ж.

Каменная гара з вострымі выступамі, крутымі схіламі.

Падводная с.

|| прым. ска́льны, -ая, -ае.

скалала́жанне, -я, н.

Від спорту — узыходжанне на крутыя скалы.

скалала́з, -а, мн. -ы, -аў, м.

Спартсмен, які займаецца скалалажаннем.

|| ж. скалала́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак.

скаламбу́рыць гл. каламбурыць.

скаламу́ціцца гл. каламуціцца.