Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дара́дчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто дае парады.

Цікавы і дасведчаны д.

|| ж. дара́дчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

даражы́ць, -жу́, -жы́ш, -жы́ць; -жы́м, -жыце́, -жа́ць; незак.

Высока цаніць, берагчы; ашчадна адносіцца да чаго-н.

На рабоце ім даражаць.

Д. кожнай мінутай рабочага часу.

Д. думкай спецыяліста.

даражэ́нькі, -ага, мн. -ія, -іх, м.

Форма ветлівага звароту да каго-н.

Пачытай, д., яшчэ.

даражэ́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -э́е; незак.

Павышацца ў цане.

Мэбля даражэе.

|| зак. падаражэ́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -э́е.

дарасці́, -сту́, -сце́ш, -сце́; -сцём, -сцяце́, -сту́ць; -ро́с, -расла́, -сло́; зак.

1. Вырасці да якой-н. мяжы, дасягнуць якой-н. вышыні.

Дрэва дарасло да страхі.

2. перан. (звычайна з адмоўем). Развіцца ў дастатковай ступені, дасягнуць якога-н. узроўню развіцця.

Да сапраўднага вучонага ён не дарос.

|| незак. дараста́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

дарашава́ты, -ая, -ае.

Шэрай масці з прымессю іншага колеру (пра коней).

Д. конік.

дарва́цца, -ву́ся, -ве́шся, -ве́цца; -вёмся, -вяце́ся, -ву́цца; -ві́ся; зак., да чаго (разм.).

Атрымаць доступ, дабрацца да чаго-н. вельмі жаданага, патрэбнага.

Д. да яды.

|| незак. дарыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

дарвіні́зм, -у, м.

Заснаваная на вучэнні Ч.

Дарвіна матэрыялістычная тэорыя эвалюцыі арганічнага свету.

дарвіні́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Паслядоўнік дарвінізму.

|| ж. дарвіні́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. дарвіні́сцкі, -ая, -ае.

да́рма і дарма́, прысл.

1. Бясплатна, за нішто.

Аддаць д. мех бульбы.

2. Бескарысна, марна.

Ні адной гадзіны не страціў д.

Д. вы хвалюецеся, усё будзе добра.

3. у знач. часц. Хай, так і быць.

Не хопіць бульбы? — Д.!

Дадасі яшчэ гароху.