Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

насто́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Выраб са шчыльнай тканіны, якім засцілаюць стол; абрус.

Льняны н.

|| прым. насто́льнічны, -ая, -ае.

насто́льны, -ая, -ае.

1. Прызначаны для стала, прыстасаваны для таго, каб быць на стале.

Настольная лямпа.

Настольныя гульні.

2. перан. Які заўсёды патрэбны (пра кнігі).

Тлумачальны слоўнік — настольная кніга.

насто́рч, прысл. (разм.).

Старчма.

Цэглу клалі н.

насто́яцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -то́іцца; зак.

Утварыць настой, настойку.

Чай не паспеў н.

Вішні настояліся.

|| незак. насто́йвацца, -аецца.

насто́яць¹, -то́ю, -то́іш, -то́іць; -то́й; -то́ены; зак., на чым і без дап.

Зрабіць настойку або настой з чаго-н.

Н. вішні.

Н. чай.

|| незак. насто́йваць, -аю, -аеш, -ае.

насто́яць², 1 і 2 ас. не ўжыв., -то́ены; зак., што і чаго (разм.).

Тое, што і настаяць².

Н. гною.

|| незак. насто́йваць, -ае.

настраля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак., каго-чаго.

Застрэліць, забіць у якой-н. колькасці.

Н. дзічыны.

|| незак. настрэ́льваць, -аю, -аеш, -ае.

настрачы́ць, -рачу́, -ро́чыш, -ро́чыць; -ро́чаны; зак.

1. гл. страчыць.

2. што. Строчачы, вышыць, прышыць што-н.

Н. манжэты.

3. чаго. Строчачы, зрабіць нейкую колькасць чаго-н.

Н. складак.

4. перан., што. Хутка напісаць што-н. (разм.).

Н. пісьмо.

|| незак. настро́чваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 і 3 знач.).

настро́іць, -ро́ю, -ро́іш, -ро́іць; -ро́ены; зак.

1. што. Надаць музычнаму інструменту пэўнае гучанне.

Н. гітару.

2. што. Прыстасаваць для прыёму якіх-н. радыёхваль.

Н. прыёмнік на кароткія хвалі.

3. што. Наладзіць, прывесці ў патрэбны тэхнічны стан (спец.).

Н. станок.

4. перан., каго (што). Выклікаць які-н. настрой або якія-н. пачуцці ў каго-н.

Н. на вясёлы лад.

Н. сына супраць бацькі.

|| незак. настро́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. настро́іцца, -ро́юся, -ро́ішся, -ро́іцца (да 2 і 4 знач.); незак. настро́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. настро́йка, -і, ДМ -стро́йцы, ж. (да 1 і 2 знач.).

настро́й, -ю, м.

1. Унутраны, душэўны стан.

Перадсвяточны н.

Узняты н.

2. мн. -і, -яў. Накіраванасць думак, пачуццяў і пад. ў каго-н.

Нездаровыя настроі.

3. Схільнасць, жаданне рабіць што-н.

Не было настрою чытаць.