Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
авеёіклмнопрстуфхцчшыэюя
абвгджзіклмнпрстфхцчш.

сумяшчальніцтва, ✂, н.

Выкананне работы на якой-н. платнай пасадзе адначасова з асноўнай работай.

  • Дазволіць с. на палову стаўкі.

сумяшчальны, ✂.

Такі, які можна сумясціць з чым-н.

  • Сумяшчальныя паняцці.

|| наз. сумяшчальнасць, ✂.

суніцы, ✂, ж.

Шматгадовая ягадная расліна з белымі кветкамі, пахучымі чырвонымі ягадамі, а таксама ягады гэтай расліны.

  • Лясныя с.

|| прым. сунічны, ✂.

сунічнік, ✂, м., зб.

Кусцікі сунічнага ягадніку.

сунуцца​1, ✂; зак. (разм.).

Кінуцца, палезці куды-н., паспрабаваць зрабіць што-н.

  • Сунуўся ў дзверы, ды назад.
  • С. ў бойку карнікі не адважыліся.

|| незак. совацца, ✂.

сунуцца​2, ✂; незак. (разм.).

  1. Вельмі павольна рухацца.

    • Калёсы ледзь сунуліся па гразі.
    • Па небе сунуліся дажджавыя хмары.

  2. Перамяшчацца, перасоўвацца, спаўзаць куды-н.

    • Пласт саломы паволі сунуўся з воза.

◊

  • Сунуцца з (сваім) носам (разм. неадабр.) — умешвацца не ў сваю справу.

сунуць​1, ✂; зак.

  1. Усунуць, укласці ўсярэдзіну чаго-н., пад што-н., пакласці куды-н. спехам.

    • С. палена ў агонь.
    • С. ногі ў валёнкі.
    • С. булку хлеба ў сумку.

  2. Даць што-н. спяшаючыся, нядбайна.

    • С. граблі ў рукі.

  3. перан. Даць хабар.

    • С. у лапу.

  4. Груба ўдарыць, стукнуць (разм.).

    • С. нажом у бок.

  5. Паказаць што-н. са злосцю, з незадавальненнем; тыцнуць.

    • С. пропуск вахцёру.

|| незак. соваць, ✂.

сунуць​2, ✂; незак.

Перамяшчаць, перасоўваць з месца на месца.

  • С. шафу па падлозе.

|| незак. соваць, ✂.

суняцца, ✂; зак.

  1. Перастаць шумець, крычаць і пад.; супакоіцца.

    • Дзеці суняліся і леглі спаць.

  2. Спыніцца, перастаць дзейнічаць.

    • Вечарам дождж суняўся.
    • На душы не сунімаецца трывога (непакоіць, турбуе).

  3. Перастаць рухацца; спыніць рух, ход.

    • Мапеды звярнулі ў лес і суняліся.

|| незак. сунімацца, ✂.

суняць, ✂; зак.

  1. Супакоіць, спыніць.

    • С. слёзы.
    • С. кроў.

  2. Спыніць, стрымаць рух, праяўленне чаго-н.

    • С. натоўп.

  3. Угаманіць, прымусіць супакоіцца.

    • С. дзяцей.

  4. перан. Аслабіць, прыглушыць якое-н. пачуццё.

    • С. гнеў.

|| незак. сунімаць, ✂.