Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

уме́лец, -льца, мн. -льцы, -льцаў, м.

Умелы працаўнік, майстар.

Народны ў.

уме́лы, -ая, -ае.

Які валодае ўменнем, які паказвае ўменне.

Умелыя рукі.

Умелае кіраўніцтва.

уме́льства, -а, н.

Уменне, спрыт, здольнасць рабіць што-н. з вялікім майстэрствам.

У. рук.

У. кухара.

уме́нне, -я, н.

Здольнасць рабіць што-н., набытая ведамі, вопытам.

Пры ўменні ўсё можна зрабіць.

Пахваліць за ў. і стараннасць.

уме́раны, -ая, -ае.

1. Сярэдні паміж крайнасцямі — не вялікі і не малы, не гарачы і не халодны і пад.

Умераная скорасць.

Умераная вільготнасць.

Умераныя патрабаванні.

2. Пра клімат: сярэдні паміж гарачым і халодным.

У. клімат.

У. пояс.

3. Які трымаецца сярэдняй палітычнай лініі, схільны да кампрамісу, згодніцтва.

Умеранае крыло рэфарматараў.

Умераная палітыка.

|| наз. уме́ранасць, -і, ж. (да 1 і 3 знач.).

уме́рзнуць, -ну, -неш, -не; умёрз, уме́рзла; -ні; зак.

1. у што. Пад уздзеяннем марозу шчыльна замацавацца ўнутры лёду, мёрзлай зямлі.

Бочка ўмерзла ў лёд.

2. Зацвярдзець ад марозу на значную глыбіню.

Зямля моцна ўмерзла.

|| незак. умярза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

уме́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак., з інф.

1. Валодаць уменнем рабіць што-н.

У. іграць на скрыпцы.

2. Валодаць здольнасцю рабіць што-н.

Яна не ўмее перабольшваць.

Ён не ўмее ліслівіць перад іншымі.

уме́швацца гл. умяшацца.

уме́шваць¹ гл. умясіць.

уме́шваць² гл. умяшаць.