Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

сцяба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак., каго (што).

Біць чым-н. гнуткім, хвастаць.

С. дубцом.

|| зак. вы́сцебаць, -аю, -аеш, -ае; -аны.

|| аднакр. сцебану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты і сцёбнуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты.

|| наз. сцяба́нне, -я, н.

сцяблі́на, -ы, мн. -ы, -лі́н, ж. (разм.).

Тое, што і сцябло (у 1 знач.).

|| памянш. сцяблі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.; прым. сцяблі́нкавы, -ая, -ае.

сцяблі́ністы, -ая, -ае.

Са сцяблом, які мае форму сцябла (у 1 знач.).

сцяблі́сты, -ая, -ае.

3 вялікім сцяблом або вялікай колькасцю сцёблаў.

Сцяблістая расліна.

|| наз. сцяблі́стасць, -і, ж.

сцябло́, -а́, мн. сцёблы і (з ліч. 2, 3, 4) сцяблы́, сцёблаў, н.

Надземная частка травяністай расліны, якая нясе на сабе лісце, кветкі і плады.

С. бобу.

|| прым. сцябло́вы, -ая, -ае.

сцяг, -а, мн. сцягі́, -о́ў, м.

1. Палотнішча ўстаноўленага памеру, формы і колеру (колераў), звычайна з эмблемай дзяржавы, вайсковай часці, арганізацыі і інш., якое выкарыстоўваецца ў якасці іх сімвалу і, як правіла, прымацоўваецца адным бокам да дрэўка або шнура.

Дзяржаўны с.

Беларусі.

Палкавы с.

С.

Перамогі.

2. Кавалак тканіны пэўнай формы і афарбоўкі, які служыць знакам чаго-н., упрыгожаннем і інш.

Зялёны с.

Махаць сцягамі.

Пад сцягам міру — у імя міру.

Трымаць высока сцяг (чаго-н.) — захоўваць якія-н. ідэалы, запаветы (высок.).

сцягано́сец, -но́сца, мн.о́сцы, -но́сцаў, м.

Той, хто нясе або носіць сцяг.

Сцяганосцы воінскай славы (перан.; высок.).

сцяга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак. (разм.).

1. Схадзіць куды-н. і вярнуцца назад.

С. ў краму.

2. Знасіцца.

Паліто ўжо сцягалася.

сцяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Праўсё, многае: цягнучы, несучы, сабраць у адно месца.

С. хвораст у кучу.

2. Знасіць (разм.).

С. касцюм за сезон.

сцягно́, -а́, мн. сцёгны і (з ліч. 2, 3, 4) сцягны́, сцёгнаў, н.

Частка нагі (у жывёл — задняй канечнасці) ад тазасцегнавога да каленнага сустава.

|| прым. сцегнавы́, -а́я, -о́е.

Сцегнавая косць.