Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

каса... (а таксама коса...).

Першая састаўная частка складаных слоў, ужыв. замест «коса», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр.: касаплечы, касароты, касавокі.

касы́, -а́я, -о́е і ко́сы, -ая, -ае.

1. Размешчаны, накіраваны пад вуглом да гарызантальнай паверхні, не адвесны.

К. прамень.

К. почырк.

2. Скрыўлены, несіметрычны.

Касая рама.

Касыя дзверы.

3. Касавокі.

Касая дзяўчына.

4. Размешчаны не пасярэдзіне, а збоку.

К. каўнер.

Касая засцежка.

5. перан. Недружалюбны, падазроны (пра позірк, погляд).

Касыя позіркі.

Коса (прысл.) глядзець на каго-н.

Касы вугал — вугал, які большы або меншы за прамы.

Касы парус (спец.) — трохвугольны парус.

Касы сажань у плячах (разм.) — шыракаплечы, магутнага складу (пра чалавека).

коса... (а таксама каса...).

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. касы (косы) (у 1 знач.), напр.: косаабрэзаны, косапрыцэльны.

ко́сінус, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

Трыганаметрычная функцыя вугла ў прамавугольным трохвугольніку, роўная адносінам да гіпатэнузы катэта, прылеглага да дадзенага вострага вугла.

ко́ска¹ гл. каса¹.

ко́ска² гл. каса².

ко́ска³, -і, ДМ -сцы, мн. -і, -сак, ж.

Знак прыпынку (,), які раздзяляе словы, групы слоў і сказы.

Раздзяліць коскай аднародныя члены сказа.

ко́смас, -у, м.

1. Сусвет (Сонечная сістэма, зоркі, галактыкі і пад.).

2. Прастора, якая распасціраецца за межамі зямной атмасферы на вышыні, большай за 100 км.

Палёт у к.

Асваенне космасу.

|| прым. касмі́чны, -ая, -ае.

К. карабель.

К. палёт.

Касмічныя прамяні.

К. век.

коснаязы́касць, -і, ж.

1. Расстройства мовы, якое праяўляецца ў няздольнасці правільна вымаўляць гукі; невыразнае вымаўленне.

2. перан. Няўменне лёгка, свабодна гаварыць; памылкі ў маўленні.

коснаязы́кі, -ая, -ае.

1. Хворы на коснаязыкасць (у 1 знач.).

2. Невыразны, незразумелы (пра мову).