Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

ка́са, -ы, мн. -ы, кас, ж.

1. Аддзяленне ў банку і іншых установах, дзе праводзяцца грашовыя аперацыі; памяшканне, дзе знаходзіцца гэта аддзяленне.

Разлічыцца ў касе.

Білетная к.

Магазінная к.

2. Наяўныя грошы ўстановы, прадпрыемства.

Здаць касу.

3. Апарат, на якім адціскаюцца квіткі з указаннем атрыманай сумы, а таксама кабінка, месца, дзе знаходзіцца гэты апарат і работнік, які яго абслугоўвае.

Выбіць у касе булку хлеба.

4. У друкарскай справе: скрынка з наборам друкарскага шрыфту (уст.).

Наборная к.

|| прым. ка́савы, -ая, -ае.

каса́¹, -ы́, мн. ко́сы і (з ліч. 2, 3, 4) касы́, кос, ж.

Доўгія заплеценыя разам валасы.

Улажыць касу вакол галавы.

Расплесці касу.

каса́², -ы́, мн. ко́сы і (з ліч. 2, 3, 4) касы́, кос, ж.

Ручная сельскагаспадарчая прылада, якая складаецца з доўгага загнутага ляза, насаджанага на касільна, і служыць для скошвання травы, збожжа і пад.

Кляпаць касу.

Найшла каса на камень — сутыкнуліся розныя непрымірымыя погляды, інтарэсы, характары.

Хоць касою касі — вельмі многа.

|| памянш. ко́ска, -і, ДМ -сцы, мн. -і, -сак, ж.

каса́³, -ы́, мн. ко́сы і (з ліч. 2, 3, 4) касы́, кос, ж.

Доўгая вузкая паласа, што цягнецца ад берага; мыс.

Намыўная к.

каса́⁴, -ы́, мн. ко́сы і (з ліч. 2, 3, 4) касы́, кос, ж. (разм.).

Селязёнка.

каса... (а таксама коса...).

Першая састаўная частка складаных слоў, ужыв. замест «коса», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр.: касаплечы, касароты, касавокі.

касабо́кі, -ая, -ае.

3 касым, крывым бокам.

Касабокая хатка.

|| наз. касабо́касць, -і, ж.

касабо́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; незак. (разм.).

Станавіцца касабокім, крывым.

Паркан касабочыцца.

|| зак. скасабо́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца.

касаваро́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

Мужчынская кашуля са стаячым каўняром, які зашпільваецца збоку.

касава́ць, касу́ю, касу́еш, касу́е; касу́й; касава́ны; незак., што.

1. Закрэсліваць, выкрэсліваць.

К. напісанае.

2. Спыняць, адмяняць дзеянне чаго-н.

К. пастанову.

К. шлюб.

К. дамову.

3. Апратэстоўваць рашэнне суда ў касацыйным парадку (спец.).

|| зак. скасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны (да 2 і 3 знач.).

|| наз. касава́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).