Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

уту́льнасць, -і, ж.

1. гл. утульны.

2. Выгода, прыемная ўпарадкаванасць быту, жылля.

Стварыць у. у доме.

Хатняя ў.

уту́льны, -ая, -ае.

1. Які вызначаецца ўтульнасцю (у 2 знач.), зручны і прыемны.

У. пакой.

Утульна (прысл.) умасціцца ў крэсле.

2. Зацішны, укрыты ад каго-, чаго-н.

У. куточак для адпачынку.

|| наз. уту́льнасць, -і, ж.

утыка́цца¹ гл. уткнуцца.

утыка́цца² гл. уткацца.

уты́каць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што (разм.).

Уткнуць многа чаго-н. па ўсёй прасторы.

У. падушачку іголкамі.

|| незак. утыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

утыка́ць¹ гл. уткнуць, уты́каць.

утыка́ць² гл. уткаць.

утылізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., што.

Знайсці (знаходзіць) прымяненне чаму-н., ужыць (ужываць) з карысцю.

У. адходы вытворчасці.

|| наз. утыліза́цыя, -і, ж.

|| прым. утылізацы́йны, -ая, -ае.

утыліта́рны, -ая, -ае (кніжн.).

1. Прасякнуты ўтылітарызмам.

Мець утылітарнае прызначэнне.

У. падыход да справы.

2. Прыкладны, вузкапрактычны.

Утылітарныя веды.

|| наз. утыліта́рнасць, -і, ж.

утылітары́зм, -у, м. (кніжн.).

Вузкі практыцызм, імкненне атрымаць з усяго непасрэдную матэрыяльную выгаду.

|| прым. утылітары́сцкі, -ая, -ае.