Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

нанясе́нне гл. нанесці¹.

наня́цца, найму́ся, но́ймешся, но́ймецца; но́ймемся, но́ймецеся, но́ймуцца; наня́ўся, -няла́ся, -ло́ся, -ліся; найміся; зак.

Паступіць на працу па найме.

Н. калоць дровы.

|| незак. найма́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

наня́ць, найму́, но́ймеш, но́йме; но́ймем, но́ймеце, но́ймуць; наня́ў, -няла́, -ло́, -лі; наня́ты; зак., каго-што.

Прыняць на работу або ўзяць у часовае карыстанне за плату.

Н. рабочых.

Н. кватэру.

|| незак. найма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. наём, на́йму і найм, на́йму, м. Працаваць па найме.

нао́гул, прысл.

1. Увогуле, ва ўсіх адносінах.

Н. гэта адзіна правільнае рашэнне.

2. Заўсёды, ва ўсіх выпадках.

Ён н. такі.

3. У агульных рысах, у цэлым.

Гаварыць н.

4. Ужыв. ў знач. абагульняючага слова.

Н. ён імкнуўся дапамагаць абяздоленым.

напава́л, прысл.

1. Адразу насмерць.

Забіць звера н.

2. перан. Вельмі моцна; пераканальна.

Факты білі н.

напаве́р, прысл.

У доўг, у крэдыт.

Набраць тавару н.

напагато́ве, прысл.

У стане гатоўнасці.

Трымаць стрэльбу н.

напагато́ў,

У выразе: узяць напагатоў (спец.) — аб прыёме, пры якім вінтоўка трымаецца ў стане гатоўнасці да стральбы.

напа́д, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Хуткае дзеянне, накіраванае на каго-, што-н. для захопу, грабяжу, забойства і пад.

Адбіць н. ворага.

2. Абвінавачанні, папрокі, з якімі выступаюць супраць каго-, чаго-н.

Яму давялося выслухаць напады крытыкаў.

напа́даць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ае; зак.

Падаючы, набрацца ў нейкай колькасці.

Нападала лісця з дрэў.