Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

размары́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -мо́рыць; -мо́раны; зак., каго (разм.).

Давесці да расслабленага, санлівага стану.

Духмянае сена размарыла касцоў.

|| незак. размо́рваць, -аю, -аеш, -ае.

размата́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; зак.

Пра што-н. наматанае, зматанае: развіцца, раскруціцца.

Супоня разматалася і павісла.

размата́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

Развіць, раскруціць што-н. зматанае; зняць з таго, на што было наматана.

Р. вуду.

Разматаць клубок — высветліць, разблытаць якую-н. складаную, заблытаную справу.

|| незак. размо́тваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. размо́тванне, -я, н. і размо́тка, -і, ДМ -тцы, ж.

размата́ць² гл. матаць².

разматлашы́ць, -лашу́, -ло́шыш, -ло́шыць; -ло́шаны; зак., што (разм.).

1. Падраць на шматкі; разнесці па частках, на часткі.

За адзін сезон разматлашыў касцюм.

Р. склад.

2. Давесці да бязладнага стану; зрабіць раскудлачаным, растрапаным.

размаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.

Весці размову, гутарку; гаварыць з кім-н.

Р. усю дарогу.

разма́х, -у, м.

1. гл. размахнуцца.

2. Велічыня хістання, вагання якога-н. цела; амплітуда.

Р. маятніка.

3. Адлегласць паміж крайнімі пунктамі чаго-н. разгорнутага, распасцёртага, разнятага.

Р. крылаў.

размаха́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак. (разм.).

Пачаць моцна махаць чым-н.

Р. кулакамі.

разма́хваць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Махаць чым-н. то ў адзін, то ў другі бок.

Р. рукамі.

размахну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Зрабіць узмах рукой для ўдару, кідання і пад.

2. перан. Вызначыцца шырынёй, смеласцю ва ўчынках, паўнатой праяўлення якой-н. дзейнасці (разм.).

Бацька жаніў сына, ды так размахнуўся, што паўсвету заклікаў гасцей.

|| незак. разма́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. разма́х, -у, м. Шырокі р. Р. будаўніцтва.