Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

варэ́нікі, -аў, адз. варэ́нік, -а, м.

Від вараных піражкоў, начыненых ягадамі, тварагом.

В. з вішнямі.

варэ́нне, -я, н.

Ягады, фрукты, звараныя з цукрам, мёдам.

Яблычнае в.

вар’ява́цца, -р’ю́юся, -р’ю́ешся, -р’ю́ецца; -р’ю́йся; незак.

Знаходзіцца ў стане крайняга ўзбуджэння, злосці, раз’юшанасці.

|| зак. узвар’ява́цца, -р’ю́юся, -р’ю́ешся, -р’ю́ецца; -р’ю́йся і развар’ява́цца, -р’ю́юся, -р’ю́ешся, -р’ю́ецца; -р’ю́йся.

вар’ява́ць, -р’ю́ю, -р’ю́еш, -р’ю́е; -р’ю́й; незак.

Раздражняць, злаваць, даводзіць да шаленства.

|| зак. узвар’ява́ць, -р’ю́ю, -р’ю́еш, -р’ю́е; -р’ю́й; -р’ява́ны.

вар’я́т, -а, М -р’я́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Псіхічна хворы чалавек.

2. Пра таго, хто дзейнічае безразважна; шалёны; дзівак (лаянк.).

|| ж. вар’я́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

вар’я́цкі, -ая, -ае.

1. Уласцівы вар’яту; такі, як у вар’ята.

В. смех.

Вар’яцкія вочы.

2. Прызначаны для вар’ята (разм.).

В. дом.

3. Крайне безразважлівы, дзікі.

Вар’яцкія ідэі, планы.

4. перан. Які характарызуецца крайняй ступенню праяўлення (па сіле, велічыні, напружанасці; разм.).

Вар’яцкая сіла.

вар’я́цтва, -а, н.

1. Страта розуму, стан псіхічнага расстройства.

2. Безразважнасць, неразумны ўчынак.

Дайсці да такога в.