Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

размя́кнуць, -ну, -неш, -не; размя́к, -кла; -ні́; зак.

1. гл. мякнуць.

2. перан. Стаць вялым, расслабіцца, а таксама прыйсці ў стан чуллівасці.

Р. ад пахвалы.

|| незак. размяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

размякчы́цца, -чу́ся, -чы́шся, -чы́цца; -чы́мся, -чыце́ся, -ча́цца; зак.

1. Стаць мяккім, размякнуць пад уздзеяннем чаго-н.

Пластылін размякчыўся ў цяпле.

2. перан. Прыйсці ў стан душэўнай лагоднасці, стаць ласкавым, добрым.

|| незак. размякча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. размякчэ́нне, -я, н.

размякчы́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; размя́кчаны; зак.

1. што. Зрабіць мяккім.

Р. воск.

2. перан., каго-што. Прывесці ў стан душэўнай мяккасці.

Р. сэрца ласкай.

|| незак. размякча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. размякчэ́нне, -я, н.

размяні́ць, -мяню́, -ме́ніш, -ме́ніць; -ме́нены; зак., што.

Тое, што і размяняць (у 1 знач.).

|| незак. разме́ньваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разме́н, -у, м.

размяня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; зак.

1. Абмяняцца чым-н. падобным, аднародным.

Р. шапкамі.

2. У шахматнай гульні: зрабіць размен фігур.

Р. сланамі.

3. Пра тых, хто жыве разам: раз’ехацца, падзяліўшы агульную жылую плошчу.

|| незак. разме́ньвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Разменьвацца на дробязі — расходаваць свае сілы, здольнасці на дробныя справы.

|| наз. разме́н, -у, м. (да 1, 2 і 4 знач.).

Р. фігур у шахматнай гульні.

размяня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.

1. што. Абмяняць адны грашовыя купоны або манеты на больш дробныя ў адпаведнай колькасці.

Р. сто рублёў.

2. Пра гады.

Р. пяты дзясятак.

3. каго-што. Абмяняць каго-, што-н. на другое падобнае або на другога падобнага.

Р. кватэру.

Р. палонных.

|| незак. разме́ньваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разме́н, -у, м.; прым. разме́нны, -ая, -ае.

Разменныя манеты.

размярко́ўванне, -я, н.

|| наз. размеркава́нне, -я, н.

размярко́ўванне гл. размеркаваць.

размярко́ўваць гл. размеркаваць.

размясі́ць, -мяшу́, -ме́сіш, -ме́сіць; -ме́шаны; зак., што.

Перамяшаўшы, размяць (што-н. густое, вязкае).

Р. цеста.

|| незак. разме́шваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разме́шванне, -я, н. і разме́ска, -і, ДМе́сцы, ж.; прым. разме́сачны, -ая, -ае (спец.).