Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

скра́сці, скра́ду, скра́дзеш, скра́дзе; скра́дзены; зак., каго-што.

Цішком забраць для сябе што-н. чужое.

Тваіх здабыткаў злодзею не с.

скрозь, прысл. і прыназ.

1. прысл. Усюды.

С. лёг снег.

2. прысл. Заўсёды, увесь час (разм.).

Я сябе с. сам правяраю.

3. прыназ. з В. Цераз што-н.

С. шчыліны дзвярэй прабівалася святло.

4. прыназ. з В. Ужыв. пры абазначэнні стану, дзеяння і пад., якое змяняецца, суправаджаецца іншым дзеяннем, станам і пад.

Шаптаць с. слёзы.

скро́іць, скро́ю, скро́іш, скро́іць; скро́ены; зак., што.

1. гл. кроіць.

2. Кроячы, зрасходаваць што-н.

С. увесь паркаль.

|| незак. скро́йваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).

скро́мны, -ая, -ае.

Тое, што і сціплы.

|| наз. скро́мнасць, -і, ж.

скронь, -і, мн. -і, -ей, ж.

Бакавая частка чэрапа ад вуха да лобнай косці.

|| прым. скро́невы, -ая, -ае.

скрупулёзны, -ая, -ае.

Дакладны да самых дробязей, надзвычайна дакладны.

С. аналіз.

Скрупулёзна (прысл.) даследаваць з’яву.

|| наз. скрупулёзнасць, -і, ж.

скрут,

У выразе: (кідацца) на скрут галавы (разм.) — не думаючы, безразважліва.

Кінуцца ў кусты на с. галавы.

скру́так, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м.

1. Прадмет, скручаны трубкай або звіты кольцам.

С. палатна.

С. дроту.

2. Прадмет або некалькі прадметаў, загорнутых у пакунак.

На машыну грузілі скруткі дываноў.

скру́ха, -і, ДМ скру́се, ж.

Туга, маркота, жаль, шкадаванне.

Радасць прыемней за скруху.

скруці́цца, скручу́ся, скру́цішся, скру́ціцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Туга звіцца, скачацца трубкай, загнуцца па краях.

Вяроўка дрэнна скруцілася.

Лісце на яблыньцы скруцілася ад спякоты.

2. Сагнуцца, скурчыцца, кладучыся ці лежачы.

Скруціўся абаранкам і заснуў.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сашрубавацца, сапсавацца пры частым адкручванні і закручванні.

Кран скруціўся.

Гайка скруцілася.

4. Знікнуць (разм., неадабр.).

Сяргей некуды скруціўся з дому.

|| незак. скру́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1—3 знач.).