Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

валасня́, -і́, ж., зб. (разм., пагард.).

Калматыя пасмы валасоў чалавека або шэрсці жывёлы.

Зарасці валаснёй.

валасо́к, -ска́, мн. -скі́, -ско́ў, м.

1. гл. волас.

2. Тонкая металічная ніць, спружына, дроцік у якім-н. механізме.

3. Тое, што і варсінка (у 2 знач.; спец.).

На валаску (вісець) (разм.) — знаходзіцца ў вельмі ненадзейным, небяспечным становішчы.

Жыццё хворага на валаску.

На валасок (валаску) ад чаго — вельмі блізка (ад якога-н. няшчасця).

Быць на валасок ад смерці.

валасы́ гл. волас.

валася́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Невялікая пеўчая птушка атрада вераб’іных з тонкай шылападобнай дзюбай.

|| прым. валася́нкавы, -ая, -ае.

Сямейства валасянкавых (наз.).

валасяны́ гл. волас.

валацу́га, -і, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМу́зе, Т -ай (-аю), ж., мн. -і, -цу́г (разм.).

1. Бяздомны чалавек, які не мае пэўнага прыстанішча і заняткаў.

2. Той, хто цягаецца абы-дзе, не працуе.

3. Той, хто празмерна заляцаецца да жанчын.

валацу́жнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Быць валацугам (-ай); бадзяцца.

|| наз. валацу́жніцтва, -а, н.

валацу́жны, -ая, -ае (разм.).

Уласцівы валацугу (валацузе); бадзяжны.

Валацужнае жыццё.

валачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; вало́к, -лакла́, -лакло́; валачы́; -ло́чаны; незак., каго-што.

1. Цягнуць волакам, не адрываючы ад паверхні чаго-н.

В. мех з бульбай.

2. Несці, везці што-н. цяжкае, з цяжкасцю.

В. вязанку сена.

3. што. Красці (разм.).

Валаклі з гаспадаркі ўсё, што маглі.

валачы́ся, -лаку́ся, -лачэ́шся, -лачэ́цца; -лачо́мся, -лачаце́ся, -лаку́цца; вало́кся, -лакла́ся, -лакло́ся; валачы́ся; незак.

1. Тое, што і валачыцца (у 1 знач.).

2. Ісці з цяжкасцю, плесціся (разм.).

Ледзь валокся з поля.