Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

навіга́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Спецыяліст у галіне навігацыі (у 2 знач.).

2. Пераноснае электроннае прыстасаванне, якое дазваляе з дапамогай спадарожнікавай сістэмы пракласці аптымальны маршрут з аднаго месца ў іншае і вызначыць месца на карце, дзе яно ў дадзены момант знаходзіцца.

Устанавіць н.

Аўтамабільны н.

|| прым. навіга́тарскі, -ая, -ае.

навіга́цыя, -і, ж.

1. Суднаходства, мараплаванне.

Адкрыць навігацыю.

2. Перыяд года, калі магчыма суднаходства.

3. Навука аб спосабах выбару шляху і метадах ваджэння суднаў, лятальных і касмічных апаратаў.

Падручнік па навігацыі.

Паветраная н.

Касмічная н.

4. Тэхналогія, працэс кіравання і выбару аптымальнага маршруту для транспартнага сродку з дапамогай навігатара (у 2 знач.).

Аўтамабільная н.

|| прым. навігацы́йны, -ая, -ае.

Н. перыяд.

Навігацыйныя прыборы.

Навігацыйная сістэма

навідаво́ку, прысл. (разм.).

Так, што ўсе бачаць.

Усё гэта адбывалася н.

навізна́, -ы́, ж.

Нешта новае ў чым-н.

Н. поглядаў.

Пачуццё навізны.

навіна́, -ы́, мн. навіны, -ві́н, ж.

1. Атрыманая нядаўна вестка.

Прыемная н.

Пачуць многа навін.

2. Нешта новае, незнаёмае.

Н. ў жыцці.

наві́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. Што-н. новае, што нядаўна з’явілася.

Навінкі тэхнікі.

Кніжныя навінкі.

2. Тое, што і навіна (у 1 знач.; разм.).

Расказаць навінку.

наві́слы, -ая, -ае.

Які навісае, спускаецца зверху.

Навіслыя бровы.

Навіслыя хмары.

наві́снуць, -ну, -неш, -не; навіс, -сла; зак.

1. Спусціцца, звесіцца нізка над чым-н., на што-н.

Валасы навіслі на вочы.

Над ракой нізка навіслі вербы.

2. Распасцерціся, апусціцца, размясціцца нізка над чым-н.

Туман навіс над ракой.

Ноч навісла над горадам.

3. перан., над кім-чым. Узнікшы, з’явіўшыся, пачаць пагражаць каму-, чаму-н.

Над краінай навісла небяспека.

|| незак. навіса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

на́вісь, -і, Т на́віссю, ж.

1. Тое, што навісае над чым-н.

Пад навіссю чаромхі.

2. перан. Нешта страшнае, што навісла над кім-н., што пагражае чалавеку.

Н. небяспекі.

наві́ць, наўю́, наўе́ш, наўе́; наўём, наўяце́, наўю́ць; навіў, -віла́, -ло́; наві; навіты; зак., што і чаго.

1. Наматаць, накруціць на што-н.

Н. ніткі на шпульку.

2. Нарыхтаваць вітых вырабаў.

Н. вяровак.

|| незак. навіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. навіва́нне, -я, н.