Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

уці́снуць, -ну, -неш, -не; -ні́; -нуты; зак.

1. каго-што ў што. Сціскаючы, з намаганнем змясціць, упхнуць.

У. падушку ў чамадан.

2. што. Абвязваючы, зменшыць у аб’ёме.

У. сена на возе.

3. што ў што. Увабраць унутр.

У. галаву ў плечы.

|| незак. уціска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

уціхамі́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.

1. Супакоіцца, суняцца; аслабець (пра сілу праяўлення чаго-н.).

Крыкун уціхамірыўся.

Мора ўціхамірылася.

2. Стаць паслухмяным, пакорным, утаймавацца.

Раз’юшаны звер уціхамірыўся.

|| незак. уціхамі́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

уціхамі́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.

1. каго-што. Супакоіць, зменшыць сілу праяўлення чаго-н.

У. дзяцей.

У. злосць.

2. каго. Сілай супакоіць; задушыць (бунт, паўстанне і пад.).

У. бунтаўшчыкоў.

3. каго-што. Падпарадкаваць сваёй волі; утаймаваць.

У. стыхію.

У. раз’юшанага быка.

|| незак. уціхамі́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уціхамі́рванне, -я, н.

уці́хнуць, -ну, -неш, -не; уці́х, -хла; -ні́; зак.

Тое, што і заціхнуць.

Шум уціх.

Уціхла навальніца.

Боль уціх.

Дзіця плакала доўга, а потым змаглося і ўціхла.

|| незак. уціха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

уці́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак.

1. каго (што). Уціхамірыць, утаймаваць.

У. сабаку.

2. што. Палегчыць або суняць (хваробу, боль); суцішыць, супакоіць (пачуцці, перажыванні і пад.).

У. боль.

У. хваляванні.

|| незак. уці́шваць, -аю, -аеш, -ае.