Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

табло́, нескл., н.

Спецыяльны шчыт са светлавымі сігналамі або надпісамі для інфармацыі аб чым-н.

Светлавое т.

табльдо́т, -а, Мо́це, м.

Назва агульнага абедзеннага стала (у 3 знач.) у гасцініцах, пансіёнах, на курортах у некаторых краінах.

табу́, нескл., н.

1. У першабытных народаў: рэлігійная забарона на якое-н. слова, дзеянне, прадмет.

2. перан. Наогул пра што-н. забароненае.

Т. на алкаголь.

табу́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Статак коней, а таксама аленяў і некаторых іншых капытных жывёл.

|| прым. табу́нны, -ая, -ае і табуно́вы, -ая, -ае.

табуні́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -і́цца; незак.

Збірацца, збівацца ў табун.

Коні табуняцца.

|| зак. стабуні́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -і́цца.

табу́ншчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Пастух пры табуне.

|| ж. табу́ншчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

табурэ́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

Разнавіднасць мэблі без спінкі для сядзення.

|| памянш. табурэ́тачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. табурэ́тны, -ая, -ае.

ты, цябе́, табе́, цябе́, табо́й і -о́ю, аб табе́; займ. асаб. 2 ас. адз.

1. Ужыв. пры звароце да блізкай, знаёмай асобы або пры грубым, фамільярным звароце.

Куды ты паедзеш?

2. Выкарыстоўваецца для абагульненага абазначэння чалавека наогул (разм.).

Калі ты гаспадар, то глядзі гаспадарку.

3. у знач. часц. табе́. Выкарыстоўваецца для выказвання прыкрасці, расчаравання, пагрозы і пад.

Гэта табе так не пройдзе.

4. У спалучэнні з выклічнікамі ўжыв. для ўзмацнення экспрэсіўнасці выказвання.

Ах ты, дурань!

А што ты думаеш (разм.) — а чаму б і не зрабіць.

На ты з кім — (быць) у такіх адносінах, калі пры звароце адзін да аднаго гавораць «ты».

Ух ты! — выкарыстоўваецца пры выказванні здзіўлення, захаплення і пад.