Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

расі́зм, -у, м.

Сістэма поглядаў і чалавеканенавісніцкая палітыка, аснову якіх складаюць сцверджанні аб фізічнай і псіхічнай нераўнацэннасці чалавечых рас і аб рашаючым уплыве расавых адрозненняў на гісторыю і культуру грамадства.

|| прым. расі́сцкі, -ая, -ае.

Р. рэжым.

расі́йскі, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да Расіі, расіян, звязаны з імі.

Расійская Федэрацыя.

Р. парламент.

2. Тое, што і рускі (уст.).

расі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Кропелька расы.

Макавай расінкі ў роце не было (разм.) — нічога яшчэ не піў, не еў.

расі́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Прыхільнік расізму.

|| ж. расі́стка, -і, ДМ -тцы. мн. -і, -так.

|| прым. расі́сцкі, -ая, -ае.

расія́нін, -а, мн. -я́не, -я́н, м.

1. Грамадзянін Расіі.

2. Жыхар Расіі.

|| ж. расія́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

раскава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв.. -куе́цца; зак.

1. Згубіць падкову або падковы (пра каня).

За вясну раскаваліся коні.

2. Вызваліцца ад лёду, снегу.

Раскаваліся рэкі.

|| незак. раско́ўвацца, -аецца.

раскава́ць, -кую́, -куе́ш, -куе́; -куём. -куяце́, -кую́ць; -ку́й; -кава́ны; зак., каго-што.

1. Вызваліць ад падкоў.

Р. коней.

2. Вызваліць ад кайданоў.

Р. рукі.

3. перан. Зрабіць вольным, даць магчымасць поўнасцю праявіцца.

Р. ініцыятыву мас.

|| незак. раско́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раско́ўванне, -я, н. і раско́ўка, -і, ДМо́ўцы. ж.

раскавялі́ць, -вялю́, -ве́ліш, -ве́ліць; -ве́лены; зак., што (разм.).

Рассячы. разваліць, глыбока параніць.

Р. нагу сякерай.

|| незак. раскаве́льваць, -аю, -аеш, -ае.

раска́з, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. гл. расказаць.

2. Тое, што і аповед.

Усе слухалі р. старога рыбака.

расказа́ць, -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа: -кажы́; -ка́заны; зак., што, аб кім-чым і пра каго-што.

Вусна паведаміць пра што-н. бачанае, чутае.

Р. пра ўсё перажытае.

|| незак. раска́зваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раска́з, -у, м.