Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

наўко́л, прысл. і прыназ. (разм.).

1. прысл. Тое, што і навокал (у 1 знач.).

2. прыназ. з Р. Тое, што і навокал (у 2 знач.).

наўме́, прысл.

1. У галаве, у думках.

Жывому жывое н.

2. (з адмоўем). Не да таго, не да гэтага.

Не н. цяпер вяселле.

наўмы́сля, прысл.

3 намерам, свядома.

наўмы́сны, -ая, -ае.

Які робіцца з намерам, свядома.

Н. падман.

Ён зрабіў гэта наўмысна (прысл.).

наўпро́ст, прысл. (разм.).

Па прамой лініі, найкарацейшым шляхам; нацянькі.

Пайсці н.

наўра́д, прысл.

Малаверагодна (ужыв. часцей з часціцай «ці»).

Н. ці гэта яму ўдасца.

наўскася́к, прысл. і прыназ.

1. прысл. У бок ад прамога напрамку, па дыяганалі; коса.

Прыбіць дошку н.

2. прыназ. з Р. Ужыв. для ўказання на прадмет, пад вуглом да якога што-н. размяшчаецца або рухаецца.

Н. стала лягла квяцістая сурвэтка.

наўска́ч, прысл.

Скачкамі, вельмі хутка.

Коні несліся н.

наўско́с, прысл. і прыназ.

Тое, што і наўскасяк.

наўсця́ж, прысл. і прыназ. (разм.).

1. прысл. Ва ўсю даўжыню чаго-н.

Н. кладуцца пракосы.

2. прысл. Ва ўсіх напрамках, навокал.

Н. праляглі дарогі.

3. прыназ. з Р. Ужыв. пры ўказанні на прадмет, уздоўж якога што-н. размяшчаецца, рухаецца.

Ісці н. дарогі.