Verbum

разабра́ць, -збяру́, -збярэ́ш, -збярэ́; -збяро́м, -збераце́, -збяру́ць; -збяры́; -забра́ны; зак.

1. што. Раз’яднаць, разняць што-н. на састаўныя часткі.

Р. гадзіннік.

Р. старую хату.

2. каго-што. Узяць усё, раскупіць.

Р. падручнікі.

Разабралі тавар.

3. што. Рассартаваць, прывесці ў парадак, размясціць у пэўным парадку.

Р. лісты.

Р. дакументы.

4. каго-што. Спарадкаваць, раздзяліўшы мяса і сала і іншыя часткі.

Р. кабана.

5. перан., што. Даследуючы, высветліць, даць ацэнку чаму-н.

Р. сачыненні вучняў.

Р. сказ па часцінах мовы.

6. перан., што. Распазнаць, адрозніць што-н.

Р. почырк.

Р. гатунак груш на смак.

Не р., што ён гаворыць.

7. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., каго (што). Ахапіць, апанаваць (пра пачуццё, жаданне і пад.; разм.).

Яе разабрала злосць.

Дзяцей разабрала цікавасць.

8. Выклікаць ап’яненне (разм.).

Яго разабрала (безас.) пасля шклянкі гарэлкі.

◊

Не разбяры-бяры (разм.) — пра што-н. вельмі заблытанае, незразумелае.

Разабраць па костачках (разм.) — дэталёва абмеркаваць, абгаварыць каго-, што-н.

(Усю) ноч разбяруць (разм.) — не будзе калі спаць.

|| незак. разбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. разбо́р, -у, м. (да 1—6 знач.) і разбо́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1 знач.).

ра́завы, -ая, -ае.

Прыгодны на адзін раз, які робіцца толькі раз або за адзін прыём.

Р. білет.

Разавая дапамога.

разагна́цца, -зганю́ся, -зго́нішся, -зго́ніцца; -загна́ўся, -загна́лася; -зганіся; зак.

Давесці рух да вялікай скорасці.

Р. на машыне.

|| незак. разганя́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. разго́н, -у, м. Узяць р. 3 разгону.

разагна́ць, -зганю́, -зго́ніш, -зго́ніць; -загна́ў, -загна́ла; -згані; -загна́ны; зак.

1. каго-што. Прымусіць разысціся, разляцецца, разбегчыся ў розныя бакі.

Р. дзяцей.

Р. натоўп.

2. Выгнаць, звольніць (усіх, многіх) адкуль-н. (разм.).

Р. гультаёў на рабоце.

3. Рассеяць, развеяць.

Вецер разагнаў хмары.

4. Прымусіць прайсці, мінуць (пра настрой, стан, пачуццё).

Р. тугу.

5. каго-што. Паскорыць ход, рух.

Р. каня.

Р. лодку.

6. што. Разараць (барозны).

Р. некалькі баразён бульбы.

|| незак. разганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. разго́н, -у, м. (да 1, 2 і 5 знач.) і разго́нка, -і, -нцы, ж. (да 5 знач.).

разагну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

Выпрастацца (пра каго-, што-н. сагнутае і пад.).

|| незак. разгіна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і разгіба́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

разагну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.

Выпрастаць сагнутае.

Р. спіну.

Р. падкову.

|| незак. разгіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і разгіба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

разагрэ́цца, -э́юся, -э́ешся, -э́ецца; зак.

1. Стаць цёплым, гарачым; нагрэцца.

Суп разагрэўся.

2. Адчуць цяпло ў сваім целе, сагрэцца (разм.).

Р. ў рабоце.

|| незак. разаграва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

разагрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; -рэ́ты; зак.

1. што. Грэючы, зрабіць цёплым, гарачым.

Р. суп.

2. Нагрэўшы, падрыхтаваць да дзеяння, выкарыстання.

Р. матор.

3. каго-што. Выклікаць адчуванне цяпла ў целе (разм.).

Р. сябе работай.

|| незак. разаграва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. разаграва́нне, -я, н.

|| наз. разагрэ́ў, -грэ́ву, м.

разадзе́цца, -дзе́нуся, -дзе́нешся, -дзе́нецца; зак. (разм.).

Прыгожа, шыкоўна апрануцца; убрацца, прыбрацца.

Р. на свята.

|| незак. разадзява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

разадзе́ць, -дзе́ну, -дзе́неш, -дзе́не; -дзе́ты; зак., каго-што (разм.).

Прыгожа апрануць; убраць, прыбраць.

Р. дзіця.

|| незак. разадзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.