Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

напу́хнуць, -ну, -неш, -не; напу́х, -хла; -ні́; зак.

Стаць ненармальна пухлым, успухнуць.

Напух нос.

|| незак. напуха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

напха́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак. (разм.).

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сабрацца, стоўпіцца ўнутры чаго-н.; набіцца.

Напхалася людзей у хату.

2. Наесціся (груб.).

Н. бульбы.

напха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. што і чаго. Напоўніць, запіхваючы ўнутр чаго-н.

Н. мяшок саломай.

2. перан. каго. Сабраць у адным месцы, запоўніўшы яго да адказу (разм.).

Н. людзей у машыну.

3. перан., што. З’есці многа чаго-н. (груб.).

Н. жывот бульбай.

|| незак. напіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і напі́хваць, -аю, -аеш, -ае.

напылі́ць гл. пыліць.

напы́рскаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што і чаго. Пакрыць пырскамі паверхню чаго-н.

Н. вады на падлогу.

2. каго-што. Надушыць чым-н. пахучым.

Н. духамі.

|| незак. напы́рскваць, -аю, -аеш, -ае.

напыта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.

Распытваючы, знайсці патрэбную рэч, патрэбнага чалавека.

Н. добрую карову ў суседняй вёсцы.

|| незак. напы́тваць, -аю, -аеш, -ае.

напытлява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак., чаго.

Дробна змалоць і прасеяць нейкую колькасць мукі.

Н. мукі на пірагі.

напы́шлівы, -ая, -ае.

1. Празмерна важны, ганарысты (пра чалавека).

Н. выгляд.

2. Занадта ўрачысты, прыўзнята квяцісты.

Н. стыль.

|| наз. напы́шлівасць, -і, ж.

напэ́ўна, прысл.

1. Беспамылкова, з разлікам, без рызыкі.

Дзейнічаць н.

2. у знач. пабочн. сл. Мабыць, хутчэй за ўсё.

Н., тут адпачывалі турысты.

напэ́цкацца гл. пэцкацца.