Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

карпа́ць гл. корпаць.

карпа́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м. (разм., зневаж.) Той, хто марудна робіць якую-н. работу.

карпе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак. (разм.).

1. над чым і без дап. Старанна, цярпліва і доўга займацца чым-н.

К. над рукапісам.

2. перан. Жыць у пакутах, цяжкіх умовах.

Вось так карпею ўсё жыццё.

карпусны́ гл. корпус.

карса́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

Марскі разбойнік, пірат.

|| прым. карса́рскі, -ая, -ае.

карст, -у, М -сце, м. (спец.).

Сукупнасць з’яў, звязаных з растварэннем прыроднымі водамі горных парод і ўтварэннем у іх пячор, правалаў, паглыбленняў і інш.

|| прым. ка́рставы, -ая, -ае.

Карставыя ўтварэнні.

Карставыя пячоры.

карт, -а, М -рце, мн. -ы, -аў, м.

Гоначны мікралітражны аўтамабіль з матацыклетным рухавіком і без кузава.

ка́рта, -ы, ДМ ка́рце, мн. -ы, карт, ж.

1. Зменшаны чарцёж зямной паверхні, зорнага неба або паверхні якой-н. планеты.

Геаграфічная к.

К.

Месяца.

Астранамічная к.

2. Адзін з цвёрдых папяровых лісткоў, якія складаюць калоду для гульні і адрозніваюцца паміж сабой па намаляваных на іх умоўных фігурах або ачках чатырох масцей.

Калода карт.

3. мн. Гульня пры дапамозе калоды такіх лісткоў.

Гульня ў карты.

4. Бланк для запаўнення якімі-н. звесткамі.

Санаторная к.

Зблытаць карты — разладзіць, парушыць чые-н. планы, намеры.

І карты ў рукі — пра таго, хто мае ўсе магчымасці, умовы для чаго-н.

Карта біта — пра чый-н. правал, пройгрыш.

Раскрыць карты — перастаць трымаць у тайне свае планы і намеры.

Ставіць на карту што — рызыкаваць чым-н., спадзеючыся на выгаду, выйгрыш.

|| прым. карцёжны, -ая, -ае (да 3 знач.) і ка́ртачны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).

картава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; незак., што (разм.).

Перамешваць карты ў калодзе.

|| наз. картава́нне, -я, н.

карта́вінка, -і, ДМ -нцы, ж.

Злёгку картавае вымаўленне.

Гаварыць з картавінкай.