Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

скаці́ць, скачу́, ско́ціш, ско́ціць; ско́чаны; зак.

1. каго-што. Коцячы па нахільнай паверхні, спусціць.

С. камень з гары.

С. бервяно з калёс.

2. Тое, што і скаціцца (разм.).

С. з гары на мапедзе.

3. каго-што. Коцячы, сабраць у адно месца.

С. круглякі ў кучу.

|| незак. ско́чваць, -аю, -аеш, -ае; наз. ско́чванне, -я, н. (да 1 і 3 знач.).

скача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. гл. качаць.

2. Качаючы, надаць круглую форму чаму-н.

С. з хлеба галушку.

С. у трубку шпалеры.

3. Качаючыся, прыціснуць да зямлі, змяць (разм.).

С. пасевы жыта.

|| незак. ска́чваць, -аю, -аеш, -ае.

скачкападо́бны, -ая, -ае.

Які развіваецца скачка́мі, без плаўных пераходаў ад аднаго да другога; нераўнамерны.

Скачкападобнае развіццё.

|| наз. скачкападо́бнасць, -і, ж.

ска́чкі, -чак.

Від коннага спорту — спаборніцтвы на верхавых конях.

С. з перашкодамі.

|| прым. скакавы́, -а́я, -о́е.

С. конь.

Скакавыя спаборніцтвы.

скачо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м.

1. Хуткае перамяшчэнне цела адштурхоўваннем ад якога-н. пункта апоры.

С. зайца.

2. перан. Рэзкае змяненне чаго-н.

С. зарплаты.

С. узроўню вады.

3. Пераход ад старога якаснага стану да новага ў выніку колькасных змяненняў (кніжн.).

|| прым. скачко́вы, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

С. механізм (у кінаапаратуры: які скачкападобна, рыўкамі перамяшчае кінастужку пры зме́не кадраў).

ско́расны, -ая, -ае і скарасны́, -а́я, -о́е.

1. гл. скорасць.

2. Які дзейнічае, працуе на вялікай скорасці.

Скораснае рэзанне металаў.