Verbum

слу́хаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго-што. Накіроўваць слых на што-н.

С. музыку.

2. што. Публічна разглядаць (судовую справу; афіц.).

С. справу аб разводзе.

3. каго-што. Вывучаць што-н. наведваючы лекцыі.

С. курс уводзін у мовазнаўства.

4. каго-што. Даследаваць шляхам выслухвання стан і работу якога-н. унутранага органа.

Доктар уважліва слухаў сэрца.

С. хворага.

5. каго-што. Слухацца каго-н., выконваць чые-н. загады, рабіць так, як хто-н. раіць.

Слухай, што бацька гаворыць.

Трэба с. старэйшых.

Вучні павінны с. настаўніка.

6. заг. слу́хай(це). Ужыв. ў пачатку размовы як зваротак для таго, каб прыцягнуць увагу (разм.).

Слухай, яшчэ я не закончыла, а ты сваё працягваеш.

7. 1 ас. адз. цяпер. слу́хаю, часц. Адказ (пераважна вайскоўцаў) на якое-н. распараджэнне, які абазначае, што яно будзе выканана.

|| зак. праслу́хаць, -аю, -аеш, -ае; -аны (да 1, 3 і 4 знач.) і паслу́хаць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. слу́ханне, -я, н. (да 1—3 знач.).

слуха́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Той, хто слухае каго-, што-н.

Удзячны с.

2. Навучэнец або студэнт некаторых навучальных устаноў.

С. курсаў.

|| ж. слуха́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

|| прым. слуха́цкі, -ая, -ае.

Слухацкая аўдыторыя.

слухмя́ны, -ая, -ае (разм.).

Тое, што і паслухмяны.

|| наз. слухмя́насць, -і, ж.

слу́шны, -ая, -ае.

Абгрунтаваны; практычна карысны; разумны.

Слушная думка.

|| наз. слу́шнасць, -і, ж.

слых, -у, м.

1. Адно з пяці знешніх пачуццяў, якое дае магчымасць успрымаць гукі.

Органы слыху.

2. Здольнасць правільна ўспрымаць і аднаўляць музычныя гукі.

Абсалютны с.

Падбіраць музыку на слых.

3. Вестка, гаворка пра каго-н., звычайна нічым яшчэ не падмацаваная.

Сярод людзей пра гэта пайшоў нядобры с.

◊

Ні слыху ні дыху (разм.) — няма ніякіх вестак.

|| прым. слыхавы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).

Слыхавыя органы.

С. апарат.

слэнг, -у, м.

Словы ці выразы, якія ўжыв. людзьмі пэўных прафесій, сацыяльных груп, субкультур; жаргон.

Прафесійны с.

|| прым. слэ́нгавы, -ая, -ае.

слюда́, -ы́, ДМ -дзе́, ж.

Празрысты слаісты мінерал.

|| прым. слюдзяны́, -а́я, -о́е.

Слюдзяная жыла.

слядзі́ць, сляджу́, слядзі́ш, слядзі́ць; слядзі́м, следзіце́, слядзя́ць; незак., чым і без дап. (разм.).

Пакідаць сляды на падлозе, пэцкаючы яе.

Не слядзі!

|| зак. наслядзі́ць, -сляджу́, -слядзі́ш, -слядзі́ць; -слядзі́м, -следзіце́, -слядзя́ць.

сляза́, -ы́, мн. слёзы і (з ліч. 2, 3, 4) слязы́, слёз, ж.

1. мн., адз. ў знач. зб. Празрыстая саленаватая вадкасць, якая выдзяляецца слёзнымі залозамі вачэй пры раздражненні, болі або моцных перажываннях.

На марозе з вачэй цякуць слёзы.

2. Адна кропля такой вадкасці.

З вока паказалася с.

3. мн. Плач.

Прыйсці са слязамі.

Не стрымаць слёз.

Скрозь слёзы (плачучы).

◊

Аблівацца слязамі — моцна плакаць.

Пусціць слязу — заплакаць (іран.).

|| памянш. слёзка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж. (да 2 знач.) і слязі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 2 знач.).

слязі́сты, -ая, -ае.

Які выдзяляе слёзы.

Слязістыя вочы.

|| наз. слязі́стасць, -і, ж.