Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

слуга́, -і́, ДМ слузе́, мн. слу́гі і (з ліч. 2, 3, 4) слугі́, слуг, м.

1. Работнік у доме для асабістых паслуг, прыслужвання (уст.).

Панскія слугі.

2. перан. Чалавек, які прысвяціў сябе цалкам служэнню каму-, чаму-н.

С. народа.

слугава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; незак.

Тое, што і прыслужваць.

|| зак. паслугава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й.

|| наз. слугава́нне, -я, н.

служа́ка, -і, мн. -і, -жа́к, м. (разм.).

1. Вопытны, старанны служачы (звычайна пра ваеннага).

2. Той, хто выслужваецца перад кім-н.; паслугач.

служа́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Жанчына, якая выконвае абавязкі слугі (у 1 знач.).

слу́жачы, -ага, мн. -ыя, -ых, м.

Асоба, якая працуе ў розных сферах разумовай працы, кіраўніцтва, абслугі, гандлю.

|| ж. слу́жачая, -ай, мн. -ыя, -ых.

слу́жба, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. гл. служыць.

2. адз. Работа, заняткі і абавязкі служачага, а таксама месца такой работы і знаходжанне на ёй.

Ісці на службу.

3. адз. Выкананне воінскіх абавязкаў.

С. ў радах арміі.

4. чаго або якая. Якая-н. спецыяльная галіна вытворчасці, а таксама арганізацыя, якія займаюцца спецыяльным участкам работы.

Медыцынская с.

С. сувязі.

С. надвор’я.

5. У веруючых: правядзенне набажэнства.

У кафедральным саборы закончылася с.

Не па службе, а па дружбе (разм.) — просьба зрабіць што-н. не па службовым абавязку, а па-сяброўску.

|| прым. службо́вы, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).

С. абавязак.

Службовае памяшканне.

С. ўваход (для служачых).

службі́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

1. Служачы (уст.).

2. Чалавек, які старанна ставіцца да сваіх службовых абавязкаў.

3. Чалавек, які з крайнім фармалізмам ставіцца да сваіх службовых абавязкаў.

4. Кар’ерыст.

|| ж. службі́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

службо́вец, -бо́ўца, мн.о́ўцы, -бо́ўцаў, м. (разм.).

Тое, што і служачы.

службо́вы, -ая, -ае.

1. гл. служба, служыць.

2. Другарадны, дапаможны.

Зробленыя падлікі маюць толькі службовае значэнне.

3. У граматыцы: словы, якія прызначаны для выражэння граматычных сувязей і адносін, не знамянальныя.

Службовыя часціны мовы.

4. Пра сабак: які адносіцца да парод, што дрэсіруюцца для патрэб спецыяльных службаў.

Службовае сабакаводства.

Выстаўка службовых сабак.

|| наз. службо́васць, -і, ж. (да 3 і 4 знач.).

слу́жка, -і, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -жцы, Т -ай (-аю), ж., мн. -і, -жак.

1. м. і ж. Работнік (работніца), слуга.

2. м. Слуга ў манастыры, царкве або пры архірэю.

Манастырскі с.