Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

след, -у, М сле́дзе, мн. сляды́, слядо́ў, м.

1. Адбітак чаго-н. (нагі, колаў і пад.) на якой-н. паверхні, знак ад дотыку.

Птушыныя сляды.

Конскі с.

Сляды кіпцюроў.

2. перан., чаго. Прыкмета, адметная рыса чаго-н.

Сляды пажару.

Сляды злачынства.

Без следу — зусім бясследна знікнуць, згінуць і пад.

Замесці сляды — знішчыць, утаіць тое, што можа быць доказам віны.

І следу не засталося — пра поўнае знікненне, адсутнасць чаго-, каго-н.

Ісці па чыіх-н. слядах — дзейнічаць, прытрымліваючыся чыйго-н. вучэння або беручы прыклад з каго-н.

Напасці на чый-н. след — атрымаць звесткі, якія дапамагаюць выявіць, знайсці каго-, што-н.

Не след — не варта.

Як след — як мае быць, як трэба.

|| прым. следавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.; спец.).

Кантрольная следавая паласа (на граніцы).

сле́дам, прысл.

Услед за кім-, чым-н., не адстаючы.

Ехаць с.

Следам за дзедам (разм.) — па прыкладзе старэйшых.

следапы́т, -а, М -пы́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Той, хто добра распазнае сляды, высочвае каго-н. па слядах.

Паляўнічы-с.

Разведчык-с.

2. Той, хто шукае сляды былых гістарычных падзей.

Юныя следапыты накіраваліся ў паход па месцах баявой славы.

|| прым. следапы́цкі, -ая, -ае.

сле́дства, -а, н.

Высвятленне органамі юстыцыі абставін, звязаных са злачынствам.

Весці с.

|| прым. сле́дчы, -ая, -ае.

Следчыя органы.

сле́дчы, -ага, мн. -ыя, -ых, м.

1. гл. следства.

2. Службовая асоба, якая вядзе следства.

|| прым. сле́дчыцкі, -ая, -ае.

слепаво́кі, -ая, -ае.

1. Вельмі блізарукі.

2. Сляпы на адно вока, аднавокі.

|| наз. слепаво́касць, -і, ж.

слепаглуханямы́, -а́я, -о́е (спец.).

Пазбаўлены зроку, слыху і нямы.

Школа-інтэрнат для слепаглуханямых (наз.).

слепанаро́джаны, -ая, -ае.

Сляпы ад нараджэння.

Слепанароджанае дзіця.

Падручнік для слепанароджаных (наз.).

слепата́, -ы́, ДМ -паце́, ж.

1. Поўная або частковая адсутнасць зроку.

С. на правае вока.

2. перан. Няўменне заўважаць, правільна разумець, разбірацца ў чым-н.

сле́пнуць, -ну, -неш, -не; слеп, -пла; -ні; незак.

Рабіцца сляпым, траціць зрок.

С. к старасці.

С. ад празмернага чытання.

|| зак. асле́пнуць, -ну, -неш, -не; асле́п, -пла; -ні.