Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

каці́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; зак. і незак., што (спец.).

Вызначыць (вызначаць) цану (курс) якіх-н. каштоўных папер, тавараў, замежнай валюты.

|| наз. каціро́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

|| прым. каціро́вачны, -ая, -ае.

каці́цца¹, качу́ся, ко́цішся, ко́ціцца; незак.

1. Рухацца, верцячыся ў адным напрамку, а таксама ехаць, пасоўвацца (пра сродкі перамяшчэння на колах).

З гары коціцца камень.

Калёсы каціліся па дарожцы.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Струменіцца, цячы (пра ваду, пот і пад.).

Коцяцца хвалі.

Пот градам каціўся па твары.

3. заг. каці́ся (каці́цеся). Ідзі (ідзіце) адсюль (разм.).

Каціцеся, пакуль цярпенне не лопнула!

каці́цца², 1 і 2 ас. не ўжыв., ко́ціцца; незак.

Нараджаць дзіцянят (пра некаторых жывёл — авечку, казу, кошку і інш.).

|| зак. акаці́цца, ако́ціцца.

каці́ць, качу́, ко́ціш, ко́ціць; незак.

1. каго-што. Рухаць, перамяшчаць што-н., прымушаючы каціцца па якой-н. паверхні, а таксама рухаць, везці што-н. на колах.

К. бервяно.

К. тачку.

2. Хутка ехаць (разм.).

К. на веласіпедзе.

кацю́ша, -ы, мн. -ы, -цю́ш, ж.

У Вялікую Айчынную вайну: народная назва рэактыўнага мінамёта, устаноўленага на аўтамабілі.

кацяло́к, -лка́, мн. -лкі́, -лко́ў, м.

1. Невялікі кацёл, пасудзіна для варкі ежы і для яды з яго.

Салдацкі к.

2. Цвёрды мужчынскі капялюш з акруглым верхам і вузкімі палямі.

3. Галава (разм., пагард.).

Штосьці к. не варыць.

|| прым. кацялко́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).

кацяня́ і кацянё, -ня́ці, мн.я́ты, -ня́т, н.

Дзіцяня кошкі.

качава́ць, качу́ю, качу́еш, качу́е; качу́й; незак.

Весці неаседлы лад жыцця, пераязджаць з месца на месца; вандраваць.

|| наз. качава́нне, -я, н.

качавы́, -ая, -ое.

Які не мае аселасці, звязаны з частай пераменай месца жыхарства; вандроўны; проціл. аселы.

Качавыя плямёны.

качага́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

Рабочы, які абслугоўвае топкі паравых катлоў.

|| прым. качага́рскі, -ая, -ае.