Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

агрыза́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Звычайна пра сабаку: злосна бурчаць ці брахаць, пагражаючы ўкусіць таго, хто закрануў.

2. перан. Груба, са злосцю адказваць на заўвагі (разм.).

На кожнае слова агрызаецца, не дае гаварыць.

|| аднакр. агрызну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся.

агрэ́бкі, -аў (разм.).

Рэшткі сена пасля стагавання, накладвання воза і пад.

Сабраць а.

агрэ́бці, аграбу́, аграбе́ш, аграбе́; аграбём, аграбяце́, аграбу́ць; агро́б, агро́бла; аграбі́; агрэ́бены; зак., што.

1. Тое, што і абгрэбці.

А. стог сена.

2. Згрэбці ўсё навокал, падбіраючы (разм.).

А. ўчасткі.

3. перан. Атрымаць, здабыць, захапіць што-н. у вялікай колькасці (разм.).

А. вялікую прэмію.

|| незак. аграба́ць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. аграба́нне, -я, н.

агрэга́т, -а, Ма́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Канструктыўнае спалучэнне ў адно цэлае некалькіх рознатыповых машын для эфектыўнай сумеснай работы.

Уборачны а.

2. Складаная частка якой-н. машыны, вузел для выканання пэўных аперацый, напр., рухавік аўтамабіля, каробка перадач.

|| прым. агрэга́тны, -ая, -ае.

агрэ́сар, -а, мн. -ы, -аў, м.

Той, хто ўчыняе агрэсію; захопнік.

Даць адпор агрэсару.

|| прым. агрэ́сарскі, -ая, -ае.

агрэсі́ўны, -ая, -ае.

Наступальны, захопніцкі, варожы.

Агрэсіўная палітыка.

Агрэсіўныя дзеянні.

|| наз. агрэсі́ўнасць, -і, ж.

агрэ́сія, -і, ж.

1. Дэструктыўныя паводзіны або форма адносін, якія наўмысна прычыняюць шкоду інш. асобам, аб’ектам нападзення.

А. падлеткаў.

2. Паводле міжнароднага права незаконнае прымяненне ўзброенай сілы адной дзяржавай супраць суверэнітэту, тэрытарыяльнай недатыкальнасці або палітычнай незалежнасці другой дзяржавы.

Імперыялістычная а.

|| прым. агрэсі́ўны, -ая, -ае.

агрэ́ст, -у, М -сце, м.

Калючая садовая кустовая расліна з кісла-салодкімі буйнымі ягадамі, а таксама ягады гэтай расліны.

|| прым. агрэ́ставы, -ая, -ае.

Агрэставае варэнне.

агрэ́х, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Дрэнна ўзараная або прапушчаная пры ворыве, сяўбе лапіна на полі.

Араць без агрэхаў.

У ворыве агрэхі — у кішэні прарэхі (прыказка).

2. перан. Усякія недаробкі, недагляд.

Агрэхі ў працы.

агрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; -рэ́ты; зак., каго-што (разм.).

Моцна ўдарыць; выцяць.

А. палкай.