Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

като́к³, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м.

1. гл. кот.

2. Ласкавы зварот да хлопчыка.

Андрэйка, мой каток, дапамажы мне.

като́к⁴, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м.

Суквецце дробных кветак у выглядзе маленькіх пушыстых шарыкаў (на вярбе, лазе і інш.).

като́лік, -а, мн. -і, -аў, і каталі́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Той, хто прыняў каталіцтва і прытрымліваецца ўсіх абрадаў каталіцкай царквы.

|| ж. каталі́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

като́ры, -ая, -ае, займ.

1. пыт. і адносны. Які іменна, які з некалькіх, які па парадку.

К. сыну год? К. раз едзеш у Полацк? Вазьмі касу, каторай учора касіў.

2. неазнач. Не першы, не адзін, а некалькі.

К. раз іду я гэтым лесам.

К. год чакаем сына на пабыўку.

К. час няма добрага надвор’я.

3. неазнач., часцей мн. Іншыя, некаторыя (разм.).

Каторыя ўжо прыехалі, а каторыя яшчэ ў дарозе.

като́ры-не́будзь, -ая-не́будзь, -ае-не́будзь, займ. неазнач.

Які-небудзь, хто-небудзь з некалькіх, з многіх.

като́ўня, -і, мн. -і, -яў, ж. (разм.).

Тое, што і катавальня.

катры́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Пераносны механічны арган у выглядзе металічнай скрынкі, на якім ігралі вандроўныя музыканты.

Завесці катрынку (разм., неадабр.) — пачаць дакучлівую размову, гаварыць адно і тое ж.

|| прым. катры́начны, -ая, -ае.

катры́ншчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Вандроўны музыкант з катрынкай.

кату́рхаць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што (разм.).

Штурхаць каго-н., прымушаць ачнуцца, прыйсці да памяці.

К. сына раніцай.

кату́х, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Невялікі хлеў або адгароджанае месца ў хляве.

К. для свіней.

2. перан. Пра цёмны, малы пакой або хату (разм.).

Сем гадоў жыву ў гэтым катуху.

|| памянш. катушо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.