Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

насення... (гл. насенне...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужыв. замест «насенне...», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр.: насеннявод, насенняводства, насенняносец, насенняносны, насеннясховішча.

насенняво́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Спецыяліст па насенняводстве.

насенняво́дства, -а, н.

Галіна раслінаводства, якая займаецца развядзеннем насенных раслін.

|| прым. насенняво́дчы, -ая, -ае.

насе́сці, -ся́ду, -ся́дзеш, -ся́дзе; насе́ў, -се́ла; нася́дзь; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сесці куды-н., на што-н. у вялікай колькасці.

У вагон насела многа людзей.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Асядаючы на чым-н., пакрыць сабою.

Насеў пыл.

3. на каго (што). Напаўшы, наваліцца з сілай.

Удвух населі на аднаго.

4. перан., на каго (што). Звярнуцца з настойлівымі просьбамі, патрабаваннямі (разм.).

|| незак. насяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

насе́чка, -і, ДМ -чцы, ж.

1. гл. насячы.

2. Зарубка, нарэзка, узор на металічнай (або іншай) паверхні.

Шабля з залатой насечкай.

насе́яць, -се́ю, -се́еш, -се́е; -се́й; насе́яны; зак., чаго.

1. Пасеяць у нейкай колькасці.

Н. жыта.

2. Прасеяць нейкую колькасць.

Н. мукі.

|| незак. насе́йваць, -аю, -аеш, -ае і насява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

насёрбацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак. (разм.).

Сёрбаючы, наесціся.

Н. заціркі.

насі́лкі, -лак.

Прыстасаванне для пераноскі грузаў або людзей.

Санітарныя н.

насі́лле, -я, н.

1. Прымяненне фізічнай сілы да каго-н.

Грубае н.

Сляды насілля на целе.

2. Прымусовае ўздзеянне на каго-н.

Н. над асобай.

3. Прыцясненне, злоўжыванне сваёй уладай.

Барацьба з насіллем.

насі́лу, прысл.

3 вялікімі цяжкасцямі, ледзь-ледзь.

Н. падняў мех бульбы.