Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

напладзі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -пло́дзіцца; зак., каго-чаго (разм.).

Радзіцца або развесціся ў вялікай колькасці.

Напладзілася (безас.) мух.

Напладзілася (безас.) гультаёў (перан.).

напладзі́ць, -пладжу́, -пло́дзіш, -пло́дзіць; зак. (разм.).

1. каго. Радзіць у вялікай колькасці.

Н. дзяцей.

2. перан., каго-чаго. Арганізаваць, стварыць у вялікай колькасці.

Н. аддзелаў.

напла́кацца, -пла́чуся, -пла́чашся, -пла́чацца; -пла́чся; зак.

1. Паплакаць многа.

2. перан. Нацярпецца, перажыць многа гора, непрыемнасцей (разм.).

Наплачацца яна з такім работнікам.

напла́каць, -пла́чу, -пла́чаш, -пла́ча; -пла́ч; зак.

1. што і чаго. Праліць нейкую колькасць слёз (разм.).

2. што. Плачучы, давесці да чырвані, прыпухласці (вочы).

(Як) кот наплакаў (разм., жарт.) — пра вельмі малую колькасць чаго-н.

напластава́нне, -я, н.

1. гл. напластаваць.

2. мн. -і, -яў. Асадкавыя ўтварэнні ў горных пародах у выглядзе пластоў.

Напластаванні зямной кары.

Геалагічныя напластаванні.

напластава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ту́ецца; зак.

1. Адкласціся пластамі.

2. перан. Захавацца ў пэўнай паслядоўнасці за доўгі перыяд часу.

Напластаваліся ўспаміны.

|| незак. напласто́ўвацца, -аецца.

напластава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак., чаго.

1. Накласці пластамі.

2. Нарэзаць пластамі (спец.).

Н. рыбы для салення.

3. перан. Пакінуць які-н. адбітак за доўгі перыяд часу.

|| незак. напласто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. напластава́нне, -я, н.

наплаўны́, -а́я, -о́е.

1. Які робіцца на плывучых апорах.

Н. мост.

2. Які закідваецца па цячэнні (пра рыбалоўную снасць).

напле́сці, -ляту́, -ляце́ш, -ляце́; -ляцём, -лецяце́, -ляту́ць; наплёў, -ляла́, -ло́; напляці́; -ле́цены; зак., чаго.

1. Сплесці нейкую колькасць чаго-н.

Н. кошыкаў.

2. перан. і без дап. Нагаварыць рознага глупства, нахлусіць (разм.).

|| незак. наплята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.).

напле́чнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Наплечнае ўпрыгожанне на адзежы.

2. Частка старадаўніх воінскіх даспехаў, якая засцерагала плечы ад удараў.

3. Частка спартыўнага рыштунку, якая засцерагае плечы варатара ад пашкоджанняў.